Sociale robots voor de dagbesteding van ouderen met dementie

Onderzoeksproject

Marian van Os Centre of Expertise Ondernemen
Lectoraat Digitale Transformatie
Gedrag en Maatschappij

Ons onderzoek richt zich op de rol van sociale robots in de zorg voor ouderen met dementie, een uitdaging die wereldwijd groeit, ook in Nederland.

Deze groep vereist speciale zorg en aandacht, wat een extra belasting vormt voor zowel professionele zorgverleners als mantelzorgers. Sociale robots kunnen hierbij ondersteuning bieden door bijvoorbeeld structuur aan de dag te geven en het gevoel van eenzaamheid te verminderen. Steeds meer verzorgingstehuizen erkennen dit potentieel en investeren in dergelijke robots. Echter, de communicatie tussen robot en oudere gebruiker is vaak ontoereikend door technologische beperkingen. Daarnaast ervaren zorgmedewerkers moeilijkheden bij het gebruik van deze robots, mede doordat heldere werkprotocollen ontbreken. Om deze uitdagingen aan te pakken, is meer inzicht nodig in hoe robots effectief met ouderen kunnen communiceren, hoe zorgverleners ze efficiënt kunnen bedienen, en hoe deze processen geïntegreerd kunnen worden in bestaande werkprotocollen.

In samenwerking met Smartrobot. Solutions voeren wij onderzoek uit om deze doelen te bereiken. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in co-creatie met alle belanghebbenden, waaronder robotontwerpers, ouderen, professionele verzorgers en mantelzorgers. Ons doel is om een geëvalueerd prototype te ontwikkelen dat praktisch toepasbaar is in de zorg. Door deze aanpak willen we bijdragen aan het verminderen van de zorglast en het verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen met dementie. Dit bevordert de acceptatie en duurzame inzet van sociale robots in de zorg. We zullen vervolgonderzoek schrijven om dit te realiseren.

Gebaseerd op observaties en interviews met zorgprofessionals, mantelzorgers en ouderen, en de literatuur waaronder het rapport dat is opgesteld uit een vergelijkbaar onderzoek4 hebben wij samen met Smartrobot.Solutions overlegd welke praktijkvragen het meest urgent zijn:

Hoe kunnen we de communicatie tussen de robot en de ouderen zo verbeteren dat de robot beter wordt begrepen, waardoor de ouderen meer structuur in de dag kunnen krijgen en dus meer plezier van de robot kunnen hebben?
Hoe kunnen we de interface die verzorgers gebruiken om de persoonlijke agenda-functie in te stellen verbeteren, zodat die weinig of geen extra tijd kost om toe te passen?
Wat zijn werkbare procedures waarmee het gebruik van de robot beter inpasbaar is in de praktijk van de zorginstelling?

Dit project innoveert de praktijk door vanuit Design Thinking prototypes te ontwikkelen die nauw aansluiten bij de voornaamste gebruikers en stakeholders in deze sector. In het bijzonder beogen wij de volgende innovaties te realiseren:

Verbeterde interacties tussen mens en robot, zodat de communicatie tussen robot en ouderen met dementie effectiever tot stand komt.
Gebruiksvriendelijkere interface voor het genereren en invoeren van inhoud door zorgprofessionals en mantelzorgers.
Protocol ontwikkeling implementatie van procedures voor gebruik robots in verzorgingstehuizen.

In tegenstelling tot veel andere onderzoeksprojecten, ontwikkelen we onze innovaties vanuit onze ervaringen in de praktijk (alsook die vanuit andere projecten) in co-creatie met zorgprofessionals, mantelzorgers en de ouderen als eindgebruikers, met als doel die te evalueren en -zo mogelijk- gelijk doorvoeren in de praktijkomgeving. Hierdoor verwachten wij dat we beter in staat zullen zijn om de meerwaarde van sociale robots in de zorg voor ouderen met dementie aan te tonen, waardoor de acceptatie en duurzaam gebruik van dergelijke robots worden verhoogd.

Adoptie van robots in de ouderenzorg is nog steeds laag door de technische beperkingen, hoge kosten, en een beperkte hoeveelheid aan overtuigende resultaten naar de toegevoegde waarde van sociale robots in de praktijksetting. Ook het gebruik aan duidelijke werkprotocollen en de bruikbaarheid van robots door het zorgpersoneel verhinderen een adequate adoptie en implementatie van robots in de zorgpraktijk. Door het ontwikkelen van adequate gebruikersinterfaces en werkprotocollen, willen wij de kennis hierover verhogen.