Groenblauwe oplossingen: kansen en risico's

Het klimaat verandert. Droogte en hitte zorgen voor hittestress en grote hoeveelheden neerslag zorgen voor wateroverlast. Gemeenten en waterschappen hebben de taak om dorpen en steden daarop in te richten. Maar hoe zorg je voor een klimaatbestendige inrichting? Wat zijn de kansen en wat zijn de risico’s?

Introductie

Er valt niet meer of minder regen dan vroeger. Maar de manier waarop regen valt is wèl veranderd: neerslag valt minder gelijkmatig. Langere periodes van droogte worden afgewisseld met regenbuien, waaruit in korte tijd veel neerslag valt. Al dat regenwater wordt snel afgevoerd: een noodzaak in een land met veel asfalt en landbouwgrond. Maar dat zorgt ook voor een grote druk op riolen en in tijden van droogte kan er een watertekort ontstaan.

Groenblauwe oplossingen bieden een antwoord. Het idee is dat vegetatie (het groen) en water (het blauw) worden ingezet om een leefomgeving klimaatbestendig te maken. Zo zijn wadi's en watertuinen eenvoudige en effectieve manieren om veel regenwater op te vangen. Een wadi is in feite greppel; een kunstmatige verlaging in een veld of park, waar regenwater naar toe stroomt. In de wadi wordt regenwater verzameld, waarna het infiltreert in het grondwater. Het water blijft dus langer aan de oppervlakte. Zo helpt een wadi tegen wateroverlast én tegen droogte. Bovendien heeft een wadi een positief effect op de biodiversiteit.

Praktische vragen

Veel nieuwbouwijken hebben al een wadi, maar de manier waarop gemeenten ze aanleggen en beheren verschilt. Breed toegankelijke kennis en praktische informatie is niet altijd voor handen en er zijn geen landelijke richtlijnen voor aanleg en onderhoud. Daarom zijn er veel praktische vragen bij gemeenten en waterschappen. Want hoe pak je dit soort projecten aan? Waar moet je op letten bij de aanleg en het beheer van een wadi of een watertuin? Wat zijn de effecten op de lange termijn en hoe kun je alle betrokken organisaties goed laten samenwerken? 

Database

Naar deze vragen doet het lectoraat Ruimtelijke Transformaties, onder leiding van Floris Boogaard, onderzoek. Het doel is het beschikbaar maken van kennis in een grote database, waar elke belanghebbende informatie uit kan halen. Maar ook inspireren is belangrijk: elke betrokkene, van bestuurder tot bewoner, zou het nut van een wadi moeten kunnen inzien. Daarom komt er een inspiratieboek.

Onderzoekslijn

Om informatie te verzamelen worden ongeveer 50 groenblauwe oplossingen in heel Nederland onderzocht. Dat gaat via bureau- en veldonderzoek, maar ook met testen op locaties. Op testdagen worden de wadi's bestudeerd en de effecten op de bodem en de biodiversiteit worden in kaart gebracht. Omwonenden en betrokkenen worden geïnterviewd. Hoe ervaren zij de wadi? Zijn ze er blij mee, of juist niet? En waar lopen mensen tegenaan bij beheer en gebruik? Zo ontstaat een overzicht van alle wadi's in Nederland en een database van informatie en verhalen uit de praktijk. Die informatie kan weer worden ingezet om sneller groenblauwe oplossingen te realiseren op andere plaatsen.  

Samenwerking

Het consortium betreft een unieke multidisciplinaire samenwerking tussen hogescholen, gemeenten, waterschappen en provincies met diverse organisaties en bedrijven. Het consortium is mede ontstaan uit het Lectorenplatform Delta en Water en verstevigt de strategische samenwerking tussen praktijk professionals, onderzoek en onderwijs.