‘Ik maakte een nieuw behandelmateriaal voor beschadigde ogen’

Als je iets scherps of hards in je oog krijgt, kan het zijn dat je hoornvlies - de buitenste laag van je oog - beschadigd raakt. Om dit te behandelen dekken artsen het gat of de beschadiging vaak af met een stukje plastic en wat lijm. Maar deze materialen zijn eigenlijk niet gemaakt voor ogen, ze bevatten giftige stoffen en het plastic is niet comfortabel. Daarom werkte Monica Lap, vierdejaars student Chemie, tijdens haar stage bij universiteit van Uppsala in Zweden aan een alternatief gemaakt van collageen.

Bij een beschadiging van het hoornvlies is het belangrijk om het oog goed af te dekken, zodat er geen vloeistof vanuit het oog naar buiten kan lopen en de wond tijd heeft om rustig te helen. ‘Het herstel duurt vaak wel even’, vertelt Monica. ‘Dus wilden we een comfortabel en niet giftig materiaal maken dat patiënten gerust langere tijd kunnen gebruiken.’

Collageen

Het project sprak Monica meteen aan: ‘Ik heb tijdens mijn mbo-studie al stage gelopen bij een bedrijf dat polymeren maakt voor medische toepassingen. Dit was erg interessant, en natuurlijk ook extra leuk dat deze toepassingen mensen ook echt kunnen helpen.’ 

Het idee van dit project was om het nieuwe afdichtmiddel te maken van collageen, een molecuul dat ook in onze huid én ons hoornvlies zit. ‘Het hoornvlies bestaat grotendeels uit collageen, waardoor het een mooie basis is voor het afdichtmiddel’, zegt Monica. ‘Bovendien kan ons lichaam de collageen ook afbreken, dus het zou dan vanzelf verdwijnen terwijl het hoornvlies herstelt.’

Om het nieuwe materiaal te maken, paste Monica de collageenmoleculen aan en verwerkte ze deze in een zogenoemde hydrogel. Deze hydrogels bestaat uit een netwerk van aan elkaar verbonden collageenmoleculen waar water tussen gevangen wordt. ‘De hydrogel heeft een structuur die vergelijkbaar is met een contactlens, dus je kunt het makkelijk op een oog leggen’, legt Monica uit. ‘Ik heb in het laboratorium de eigenschappen van de hydrogel onderzocht en gekeken welke samenstelling en omstandigheden het beste resultaat gaven.’

10 jaar

Monica’s gels bleken goed te werken, dus ze is nu zo veel mogelijk data aan het verzamelen: ‘We onderzoeken hoe we de gel zo goed mogelijk kunnen afstemmen op de toepassing. Daarnaast moeten we controleren of de reactie die we gebruiken schadelijk is voor cellen. Deze informatie is nodig voor de volgende stap, het verder testen en verbeteren van het afdichtmiddel.’ Het duurt dus nog wel even voor je bij de dokter dit materiaal op je oog krijgt. ‘Dit zal zeker nog wel 10 jaar duren, want we moeten nog uitgebreid testen of het werkt en veilig is’, zegt Monica. ‘Maar als het zo positief blijft als het nu lijkt, gaat dit afdichtmiddel uiteindelijk misschien wel gebruikt worden.’

Monica zelf gaat ondertussen aan het werk. ‘Ik wil graag gaan werken, en het liefst iets doen met polymeren, want dat vind ik een interessant vakgebied. En ik vind het ook leuk als ik iets kan bijdragen aan echte toepassingen, maar dat doet de chemie op heel veel plekken, dus dat komt vast wel goed.’