'De gymles is een ideaal moment om zelfregulatie te oefenen'

Of het nu op school is, tijdens de sportles of op het gebied van leefstijl: om doelen te behalen, is zelfregulatie heel belangrijk. Het was één van de redenen waarom in het project Goalkeeper van het lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap een lesmethode en lesmateriaal werd ontwikkeld voor het oefenen van zelfregulatie in de gymles. Docent-onderzoeker Arjan Pruim: ‘Hier hebben ze hun hele leven profijt van.’

‘Zelfregulatie is een breed begrip. Het gaat bijvoorbeeld om het sturen van je gedachten, emoties en gedrag om zo je doelen te bereiken. Dat doe je bijvoorbeeld door te plannen, reflecteren en evalueren. De ontwikkeling van zelfregulatie is deels een natuurlijk proces, maar je kunt het ook goed trainen. Het onderwijs speelt daarbij een belangrijke rol. Als leerkrachten deze vaardigheid herkennen en stimuleren, helpt dat bij het welzijn én de schoolprestaties van kinderen. Daarom doet het lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap onderzoek naar zelfregulatie.’ 

‘Sport leent zich heel goed om kennis te maken met zelfregulatie. Een fysieke inspanning levert namelijk direct resultaat op. Als je een salto maakt, weet je meteen of die gelukt is en waarom. De cirkel van doelen stellen, plannen, reflecteren en evalueren is dus heel kort. Je leert direct van je ervaringen en behaalt zichtbare resultaten. Ideaal om zelfregulatie te oefenen. Met het project Goalkeeper hebben we ons daarom gericht op het ontwikkelen van een lesmethode en lesmateriaal voor de gymles. Daarmee helpen we gymdocenten om het oefenen van zelfregulatie in hun lessen op te nemen.’ 

‘Zelfregulatie is een individueel proces. Maar in een gymles kun je niet alleen maar individuele opdrachten doen. Onze grote uitdaging was dan ook om klassikale oefeningen of opdrachten te bedenken waarbij leerlingen tóch individueel met hun ontwikkeling bezig zijn. Eén van de dingen die we bedachten, is een planbord. De docent maakt een selectie van vaardigheden die hij of zij in de les aan bod wil laten komen. Leerlingen schrijven zich vervolgens in op de vaardigheid die zij graag willen leren en gaan daarmee aan de slag.’ 

‘Deze aanpak geeft leerlingen meer eigen regie op hun ontwikkeling. We merken dat ze dat prettig vinden. Maar we zien ook dat het voor docenten nog best ingewikkeld is. Want hoe geef je feedback aan leerlingen die hun eigen ontwikkelpad kiezen? Hoe coach je ze? En hoeveel vrijheid geef je? Om hen daarvoor handvatten te geven, hebben we als vervolg op Goalkeeper een cursus voor docenten ontwikkeld. Die cursus wordt regelmatig gegeven aan groepen docenten. Fijn, want ik denk écht dat het ontwikkelen van zelfregulatie van toegevoegde waarde is voor kinderen. Daar hebben ze hun hele leven profijt van.’