‘Ik ontdekte dat de digitale microscoop niet zo goed werkte als verwacht’

In het ziekenhuis moeten mensen regelmatig bloed afnemen om te kijken of ze een bepaalde ziekte of infectie hebben. Hiervoor gaat het bloed in het Nij Smellinge ziekenhuis in Drachten nu nog naar analisten die de cellen in je bloed door de microscoop bekijken en tellen, maar dit kan in de toekomst mogelijk veranderen. Er zijn namelijk microscopen ontwikkelt die zelf – met behulp van kunstmatige intelligentie – cellen kunnen tellen en zo het werk van de analist deels kunnen overnemen. Tijdens haar stage bij Nij Smellinge onderzocht Rixt Dijkstra, vierdejaars student Medische Diagnostiek, één model digitale microscoop om te zien hoe goed hij werkt.

Cellen tellen in bloed is een precies werkje. Als analist strijk je het bloed uit op een glazen plaatje en kleur je vervolgens de cellen zodat ze zichtbaar zijn onder de microscoop. Vervolgens kies je een bepaald gebied uit waar de cellen goed zichtbaar zijn, en begin je met tellen van bijvoorbeeld witte bloedcellen. 'Dit is iets wat je veel moet oefenen voor je er echt goed in wordt, en het kost redelijk veel tijd', vertelt Rixt. 'Dus het lab was erg geïnteresseerd in de digitale microscoop, want dat zou veel werk schelen.'

Heel positief

En de microscoop heeft meer voordelen, zo kan het meer cellen tellen dan mensen. 'Een analist telt er meestal ongeveer 100, maar deze zou wel tot 200 kunnen, dus je kunt meer data verzamelen.' Ook de automatische opslag van de data en de foto’s die de microscoop maakt is handig. 'Zo kun je makkelijk terugzoeken hoe het bloed eruitzag op een bepaald moment.' Met al deze voordelen had Rixt hoge verwachtingen: 'Ik verwachtte dat het apparaat goed zou werken, ook omdat dit model in andere landen al wordt gebruikt in verschillende ziekenhuizen.'

Om de microscoop te testen maakte Rixt verschillende bloedmonsters klaar en liet ze die analyseren door de nieuwe microscoop en analisten die op het lab werken. 'De eerste stappen van uitstrijken en kleuren blijven hetzelfde, maar daarna zoekt de microscoop zelf een plek om cellen te tellen.'

Grote verrassing

De resultaten waren nogal een verrassing: 'De uitkomsten van de microscoop en de analist verschilden in veel gevallen best veel van elkaar. Zeker bij bepaalde type cellen zoals monocyten – witte bloedcellen die in je beenmerg worden gemaakt – was er veel variatie.' Dat was niet wat Rixt had verwacht, dus moest ze op zoek naar een verklaring: 'Hoewel er tussen analisten ook wel verschil te zien is, is de handmatige techniek momenteel de gouden standaard en wijkt de data van de digitale microscoop hier te veel vanaf. Dit zou kunnen komen doordat de gebruikte kleuring niet optimaal is. Alleen als we hetzelfde bloedmonster meerdere keren onder de microscoop legden, kregen we ook regelmatig een ander resultaat, dus daar gaat ook iets niet goed.'

Hoewel het dus niet het positieve resultaat was dat ze verwachten, was het lab wel heel blij met het onderzoek van Rixt. 'Het is een best duur apparaat, dus ze zijn nu blij dat ze het nog niet gekocht hebben. En de fabrikant krijgt ook een lijstje met verbeterpunten die ik heb gevonden, dus zij hebben er ook zeker wel wat aan. Ik ben blij dat ik daarbij heb kunnen helpen.'