Promotie Aranka Dol: Virtuele coaching bij emotioneel eetgedrag

Kan een virtuele coach emotie-eters helpen in de strijd tegen obesitas? Aranka Dol, onderzoeker bij het lectoraat Digitale Transformatie, denkt van wel. Zij promoveert binnenkort op dit onderwerp.

Leren omgaan met emotioneel eetgedrag

 “De doelgroep schaamt zich enorm voor het emotie-eten en durft geen professionele hulp in te schakelen. Bovendien herkennen huisartsen het probleem niet altijd. Tel daarbij op het tekort aan menskracht in de zorg en de lange wachtlijsten. Dit zou emotie-eters kunnen helpen om zelf de eerste stap te zetten.”

Emotie-eten is de neiging tot (over)eten in reactie op negatieve emoties, zoals stress of prikkelbaarheid. Dit speelt een aanzienlijke rol bij ongeveer 40% van de mensen met overgewicht. De gangbare behandelingen van overgewicht zijn o.a. het bevorderen van leefstijlverbetering, medicatie en soms zelfs bariatrische chirurgie zoals een maagverkleining. Maar deze behandelingen zijn dus niet gericht op het leren omgaan met emotioneel eetgedrag.
Aranka Dol: “Ik was verontwaardigd over het feit dat mensen zich laten opereren om van hun obesitas af te komen. Er wordt namelijk niets aan de mogelijke oorzaak gedaan. Je hele hormonale huishouding, zoals hongerhormonen, verzadigingshormonen, stresshormonen etc. blijven ook na de operatie gewoon op dezelfde manier door functioneren. Het echte probleem blijft dus bestaan.”

Haar onderzoek begon met de vraag wat voor coaching mensen nodig hebben. Aranka: “Je kunt een mooie app maken, maar raakt het de behoefte van de gebruiker? Welke support hebben zij nodig, hoe zorgen we er voor dat de groep zich durft open te stellen en ze zich begrepen voelt?” Aranka is aan de slag gegaan met de ontwikkeling van persona's waarin de deelnemers aan haar onderzoek zich kunnen herkennen. “De deelnemers vertelden hoe zij zouden reageren op de reactie van de virtuele coach. Daar is veel bruikbare informatie uitgekomen”, zegt Aranka.  

Positieve resultaten

Tijdens het onderzoek werden deelnemers ingedeeld op basis van hun emotieregulatie-vaardigheden en werden online oefeningen gebruikt om deze vaardigheden te verbeteren. Dit leverde positieve resultaten op, waarbij de deelnemers merkten dat de oefeningen effect hadden. De doelgroep bleek prima in staat te zijn om zelf hun emotieregulatie te managen en baat te hebben bij het gebruik van een smartphone-app. Aranka Dol: “Het doel van de app is niet om hen te genezen van obesitas, maar om hen bewust te maken van emotie-eten. Het kan hen helpen de eerste stappen te zetten in zelfkennis en inzicht in hun emoties, met als uiteindelijk doel om professionele zorg te zoeken indien nodig.”

Kennis en kunde van studenten

Bij haar onderzoek zijn studenten van verschillende opleidingen betrokken geweest: Communicatie & Multimedia Design, HBO ICT, Toegepaste Psychologie en Voeding & Diëtiek. En ook bij het vervolgproject - het daadwerkelijk ontwikkelen van de app - gaan studenten een rol spelen. "Er ligt veel materiaal voor schetsen en prototypes op de plank. Daar gaan we mee aan de slag want die app moet er komen. En zonder de kennis en kunde van studenten kunnen we dat niet", vertelt Aranka.

Meer begrip en respect

Aranka hoopt met haar onderzoek niet alleen de doelgroep te helpen bij het begrijpen en beheersen van hun eetgedrag maar ook dat er meer begrip en respect komt voor emotie-eters, zowel vanuit de zorgverlening als de samenleving. Aranka: "Emotie-eters delen nog niet eens met hun vriendinnen dat ze 's avonds in alle eenzaamheid hun koelkast leegeten. Ze schamen zich kapot. Het zou mooi zijn dat hier meer openheid maar vooral begrip voor komt. Het zou heel fijn zijn als er een taboe doorbroken wordt."  

Verdediging proefschrift

De verdediging van het proefschrift van Aranka Dol vindt plaats op maandag 13 november 2023 om 14:30-15:30 uur bij de Universiteit Twente te Enschede.
Wil je de verdediging bijwonen? Volg hier de livestream

Lees hier het proefschrift ‘Virtual Coaching for Emotional Eaters – Food for Thought’ van Aranka Dol