Broedplaatsen van waarde: Een gemeentelijke aanpak voor duurzame werkplekken in de creatieve sector

Onderzoeksproject

Broedplaatsen en ateliergebouwen bieden passende en betaalbare werkplekken voor creatieve professionals en zijn cruciaal voor de culturele infrastructuur van de stad. Dit onderzoeksproject richt zich op het ontwikkelen van een duurzaam en rechtvaardig huisvestingsmodel voor de creatieve sector. Samen met negen gemeenten en acht kennis- en netwerkpartners werken we aan een toekomstgerichte aanpak.

Broedplaatsen en ateliergebouwen voorzien in passende en betaalbare werkplekken voor creatieve professionals en zijn cruciaal voor de culturele infrastructuur van de stad. Maar creatieve broedplaatsen doen meer: hun kleinschalige, lokale werkwijze, met oog voor mens, materiaal en milieu, maakt ze tot bronnen van maatschappelijke waardecreatie. Puntbronnen zijn plekken die een grote positieve invloed hebben op hun omgeving door de creatieve en maatschappelijke activiteiten die daar plaatsvinden. Daarom zijn gemeenten erop gebrand deze locaties voor de stad te behouden. De afgelopen jaren is de druk op de ruimte echter stevig toegenomen, waardoor de huisvesting van creatieve en culturele makers steeds vaker in het nauw komt. Met dit onderzoeksproject willen de hogescholen Hanze, Fontys en Hogeschool Rotterdam werken aan een duurzaam en rechtvaardig huisvestingsmodel waarmee werkplekken voor de creatieve sector behouden kunnen blijven. Een rechtvaardig huisvestingsmodel zorgt ervoor dat werkplekken betaalbaar en toegankelijk blijven voor diverse groepen in de samenleving, ongeacht hun financiële middelen, en dat de voordelen van deze werkplekken eerlijk worden verdeeld. Samen met negen gemeenten en acht kennis- en netwerkpartners leggen we de basis voor een toekomstgerichte gemeentelijke broedplaatsenaanpak die gestoeld is op een integraal perspectief op publieke waarden.

Het ondersteunen van gemeenten bij het ontwikkelen en uitvoeren van een toekomstgerichte en integrale broedplaatsaanpak, gebaseerd op een duurzaam en rechtvaardig huisvestingsmodel voor de creatieve sector. Een rechtvaardig huisvestingsmodel zorgt ervoor dat werkplekken betaalbaar en toegankelijk blijven voor diverse groepen in de samenleving, ongeacht hun financiële middelen, en dat de voordelen van deze werkplekken eerlijk worden verdeeld.

De creatieve sector is essentieel voor innovatie en staat al jarenlang hoog op de politieke agenda, zowel nationaal als lokaal. Onderzoek wijst uit dat een sterke culturele infrastructuur van groot belang is voor de kenniseconomie en het vestigingsklimaat. Gemeenten erkennen de brede waarde van broedplaatsen, maar lopen tegen een (vastgoed)marktlogica aan waarin deze maatschappelijke impact nauwelijks gewaardeerd wordt en tegen een institutioneel ingerichte gemeenteorganisatie die sectoraal denkt en handelt. Dit onderzoek beoogt een duurzaam en rechtvaardig huisvestingsmodel voor de creatieve sector te ontwikkelen, waarbij maatschappelijke en financiële waarden naast elkaar bestaan. Een publieke-waarden-benadering houdt in dat maatschappelijke waarden zoals sociale cohesie, culturele diversiteit en milieu-impact even belangrijk worden geacht als economische waarden. Door broedplaatsen vanuit een integraal perspectief op publieke waarden te benaderen, kunnen gemeenten bijdragen aan een toekomstbestendig huisvestingsmodel.

Beoogde opbrengsten van het onderzoek zijn onder andere:

Een taxonomie van broedplaatsconcepten in relatie tot verschillende gebiedstypen;
Een handboek voor gemeenteprofessionals over het organiseren van samenwerking rond broedplaatsvoorzieningen;
Ontwerponderzoeken en scenariostudies naar de inrichting van nieuwe broedplaatsconcepten en governancemodellen voor creatieve huisvesting;
De doorontwikkeling van een instrument (KEM) voor het evalueren van en sturen op publieke waardecreatie door broedplaatsen. KEM staat voor Kwalitatieve Evaluatie Methode en helpt bij het meten van de maatschappelijke impact van broedplaatsen;
Kennisdossiers over de financiële en juridische borging van een integrale broedplaatsenaanpak;
Een leernetwerk voor ambtenaren voor kennisdeling en competentieontwikkeling.

Dit onderzoek heeft een sterke relatie met de Kennis-Innovatie-Agenda’s Maatschappelijk Verdienvermogen (KIA MV) en de topsector Creatieve Industrie (KIA Veerkracht). Voor maatschappelijk verdienvermogen en meervoudige waardecreatie vormen broedplaatsen een belangrijke casuïstiek. Er is behoefte aan nieuwe kennis over instrumenten om economische en maatschappelijke impact integraal te waarderen en te evalueren, en aan de ontwikkeling van business cases die maatschappelijk verdienvermogen ondersteunen en missiegedreven innovatie mogelijk maken.