Thuis ouder worden in landelijke en risicogebieden: wie blijft, en waarom?

De centrale vraag in dit onderzoek richt zich op het ‘wie’, ‘waarom’ en ‘hoe’ van de keuze om te gaan of te blijven wonen in een rurale regio of het Groningse aardbevingsgebied. Waarom besluiten mensen in verschillende stadia te gaan of blijven wonen in deze gebieden? In het onderzoek wordt vooral gekeken naar 50-plussers. Naarmate zij hulpbehoevend worden, hebben ze meer behoefte aan bepaalde voorzieningen, die in landelijke en risicogebieden vaak beperkt beschikbaar zijn. 

Dit onderzoek brengt in kaart wie ervoor kiezen om in rurale regio’s en risicogebieden, zoals het Groningse aardbevingsgebied, te wonen en waarom. Wat trekt mensen aan in deze gebieden? Gaat het om de woning zelf, de ruimte, of toch de verbondenheid met de omgeving? Van der Kloet over het Groningse aardbevingsgebied: 

“Wie koopt nu daar een woning? Je loopt een risico, maar toch worden er veel huizen verkocht. Ik wil in kaart krijgen wie deze mensen zijn.” 

Het eerste paper richt zich op huizenkopers in het aardbevingsgebied en onderzoekt hun profiel: welke karakteristieken hebben deze kopers, en welke aspecten van de woning spelen een rol? Is het bijvoorbeeld een vrijstaande ligging, de kavelgrootte, of zijn er andere bepalende factoren? Om dit te onderzoeken, vergelijkt het onderzoek koopprofielen in Groningse gemeenten binnen en buiten het aardbevingsgebied. Via een dataset van het Kadaster wordt in kaart gebracht wie waar een woning koopt. 

Het tweede paper richt zich op bestaande woningeigenaren met schade aan hun woning en onderzoekt waarom zij toch de intentie hebben om in het risicogebied te blijven wonen. Wat beweegt deze mensen om, ondanks de risico’s en mogelijke schade aan hun woning, aan het gebied vast te houden? 

Uit het onderzoek blijkt dat de vorige woonplaats en geboorteplaats een belangrijke rol spelen in de keuze om in het aardbevingsgebied te wonen. Wanneer beide locaties in dit gebied lagen, is de kans groter dat een woningkoper opnieuw kiest voor een huis in hetzelfde risicogebied. Voor meer informatie: To buy or not to buy a home in a rural risk area by mid-to-later life home purchasers (2023) door Hieke T. van der Kloet, Elles A.M. Bulder en Tialda Haartsen in Journal of Housing and the Built Environment. 

Daarnaast laat het tweede paper zien dat woningeigenaren met schade aan hun woning vaak kiezen om in het aardbevingsgebied te blijven, omdat zij gehecht zijn aan hun woning. Voor meer informatie: No way! I’ll stay! Who will get me out of here? House attachment and staying intentions of homeowners with a damaged dwelling in a rural risk area (2024) door Hieke T. van der Kloet, Elles A.M. Bulder, Peter D. Groote en Tialda Haartsen in International Journal of Disaster Risk Reduction. 

Deze resultaten bieden gemeenten waardevol inzicht in de drijfveren van woningkopers en woningeigenaren in rurale risicogebieden. Gemeenten en provincies kunnen hierdoor beter inspelen op wie waar wil wonen en onder welke voorwaarden.

Gemeenten kunnen bepaalde regio’s aantrekkelijker maken door beter in te spelen op de behoeften van bewoners, bijvoorbeeld door informatie over mogelijkheden voor langer zelfstandig wonen beschikbaar te stellen. Ook kunnen zij de doorstroom naar kleinere woningen bevorderen, wat vooral relevant is voor ouder wordende woningeigenaren. Dit is een van de onderwerpen die in het derde paper aan bod komt.