Campus interactie om kennisdeling te bevorderen

Hoe kan het ontwerp van ruimten en diensten op een campus de interactie tussen medewerkers van universiteiten en bedrijven versterken, om de kennisdeling te bevorderen?

Sinds oktober 2017 doet Sascha Jansz vanuit het lectoraat Facility Management promotieonderzoek naar de effecten van de organisatorisch-ruimtelijke omgeving op kennisdeling in campussen (campus design). Het onderzoek vindt plaats in opdracht van de Directeuren Facilitair Bedrijf (DFB) van de Nederlandse universiteiten. Het promotieonderzoek is ingebed bij het Lectoraat Facility Management van de Hanze en de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen.  

Jansz onderzoekt welke factoren in het ontwerp van de ruimten en diensten een positieve invloed kunnen uitoefenen op het ongepland ontmoeten tussen verschillende organisaties. Deze ongeplande ontmoetingen stimuleren de samenwerking tussen bedrijven en universiteiten. Juist deze samenwerking is al vaak benoemd als belangrijke succesfactor bij campussen. Het onderzoek van Jansz geeft inzicht in hoe verschillende actoren hun ruimte en diensten organiseren op de diverse niveaus (gebied, gebouw, gebruiker) om de interactie te faciliteren. 

Onderzoek naar spontane ontmoetingen op de campus 
Jansz: “In dit onderzoek hebben we spontane ontmoetingen op drie Nederlandse universiteitscampussen in kaart gebracht. Via een enquête onder campusgebruikers ontdekten we welke locaties het vaakst aanleiding gaven tot ongeplande bijeenkomsten. Met behulp van statistische en ruimtelijke analyses brachten we de belangrijkste factoren in kaart die bijdragen aan deze ontmoetingen. Opvallend was dat er geen significante verschillen zijn tussen gebruikersgroepen van universiteitscampussen. Dit wijst op universele kenmerken die het ontwerp van campussen kunnen optimaliseren.” 

Op basis van de resultaten is er een praktische assessmenttool ontwikkeld. Deze tool helpt ontwerpers en beheerders van campussen om hun omgeving zo in te richten dat spontane ontmoetingen worden gestimuleerd en gefaciliteerd. Een waardevolle stap richting campussen die ontmoeting en samenwerking bevorderen. 

De 5-minuten campus!  
Hoe kunnen we campussen zo inrichten dat ze ongeplande ontmoetingen tussen medewerkers van bedrijven en kennisinstellingen faciliteren, ondersteunen en stimuleren? Tijd is van essentieel belang! Door een campus te creëren waar de belangrijkste functies zich binnen een straal van 5 minuten bevinden (afhankelijk van de functie), kunnen campusontwerpers 'natuurlijke momenten' faciliteren voor ongeplande kennisdeling.  
 
De resultaten van dit onderzoek suggereren een campus van 5 minuten als de omgeving van interactie; Een campus waar natuurlijke momenten, locaties en reistijd voor ongeplande vergaderingen zijn ontworpen en op elkaar zijn afgestemd: (1) minder dan 5 minuten lopen voor korte pauzes op de werkplek, (2) ongeveer 5 minuten reistijd voor lunchpauzes en (3) meer dan 5 minuten reistijd voor evenementen, afhankelijk van de duur van het evenement en de verwachte kennis opdoen.  

Onderzoek naar ruimtes en diensten voor interactie op universiteitscampussen 
In dit onderzoek hebben we de bestaande literatuur systematisch in kaart gebracht om te ontdekken hoe ruimtes en diensten interactie op universiteitscampussen kunnen stimuleren. Met behulp van de PRISMA-methode screenden we 3.616 artikelen, waarvan er 31 werden opgenomen. Facilitair directeuren van 13 Nederlandse universiteiten hielpen bij het definiëren van relevante zoektermen. De analyse laat zien dat ruimtes en diensten vaak los van elkaar worden onderzocht. We identificeerden echter meerdere succesfactoren, zoals nabijheid, comfort, gedeelde faciliteiten, en netwerkevenementen. Deze factoren hangen sterk met elkaar samen. Ons nieuwe model toont hoe ruimtes en diensten via interactie kunnen bijdragen aan innovatie op campussen. 

Publicaties 

Jansz, S. N., Mobach, M., van Dijk, T., de Vries, E., & van Hout, R. (2022). On Serendipitous campus meetings: A user survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(21), 14504. https://www.mdpi.com/1660-4601/19/21/14504  

Jansz, S. N., Mobach, M., & van Dijk, T. (2023). The 5-minute campus. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2), 1274. https://www.mdpi.com/1660-4601/20/2/1274  

Jansz, S. N., van Dijk, T., & Mobach, M. P. (2020). Critical success factors for campus interaction spaces and services–a systematic literature review. Journal of Facilities Management, 18(2), 89-108. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/jfm-08-2019-0041/full/html