Ilumimat helpt zorg te verlichten

Binnen Health Noord wordt hard gewerkt aan innovaties in de zorg. Studenten, onderzoekers en de zorgpraktijk werken samen aan vragen en problemen die bestaan binnen zorgorganisaties. Zo ontwikkelden studenten van de Hanze en het Alfa-College, samen met zorgorganisatie NNCZ de Ilumimat, een mat die onder het matras kan worden gelegd en die reageert op bewegingen, waardoor lampen worden ingeschakeld.

Idee was meteen raak

Het idee ontstond toen de tante van Ruben Feenstra, student Human Resource Management, vertelde dat ze er ’s nachts vaak uit moest om naar de wc te gaan. Met haar 87 jaar is ze op leeftijd, maar verder is ze gezond. ‘Ze vond het zo vervelend om altijd de lichtknop te zoeken en in het donker rond te tasten,’ vertelt Ruben. ‘Ik dacht dat dat beter moest kunnen en al snel kwam ik op het idee van een soort mat die oplichtte als je erop stapte.’

Voor hun minor ‘Ondernemen met techniek’ moesten de studenten een innovatie bedenken en Rubens voorstel sloot goed aan bij een vraag uit de praktijk van zorgorganisatie NNCZ. Die ging over zacht rood licht voor als je ’s nachts naar het toilet moet, omdat de melatonine dan laag blijft en je meer in een slaaptoestand blijft, wat voor minder onrust zorgt. Leerlingen van het Alfa-College Hoogeveen waren ook betrokken bij het project en samen gingen ze aan de slag met de ideeën.

Al snel kwamen ze met een mat die onder een matras kan liggen. Ruben: ‘Een soort drukmat die registreert als iemand opstaat. Dan gaan er lampen aan, die de weg naar de wc verlichten. En ze gaan uit als je weer gaat liggen.’
‘De lampen op die route maken we zelf,’ vertelt Daan Floris, student Business IT Management. ‘Je kunt ze op de muur plakken, dus is het ook gemakkelijk ze weer te verwijderen of ergens anders te gebruiken.’

Vinding stelt studenten voor uitdaging

Het ontwikkelen van de lampen was nog niet zo gemakkelijk. Docent en coördinator van de minor Ondernemen met techniek Jornt Holtman: ‘Dat was een van de grootste uitdagingen met deze vinding. Ik denk dat de studenten er wel twee maanden mee bezig zijn geweest. Omdat er eerder was gewerkt aan een vergelijkbaar idee, konden de studenten verder met de stappen die al waren gezet. Door op deze manier te werken, kunnen ideeën ook worden doorontwikkeld als studenten hun minor afsluiten. Dat is fijn voor de betrokken zorgpartners, die graag langdurige oplossingen willen hebben.’

Techniek steeds belangrijker in de zorg
 
Programmamanager Health Noord Margreet Schurer juicht het idee van de studenten toe. Margreet: ‘De verbinding tussen techniek en zorg en welzijn is heel belangrijk. De zorg heeft, door de oplopende tekorten, digitale innovaties nodig en daarvoor is techniek onmisbaar. Om hen meer inzicht te geven in het zorglandschap en de vragen die daar leven, hebben we bij de Academie voor Verpleegkunde een presentatie gegeven voor de studenten van deze minor. Het bleek dat ze niet veel van zorg wisten, maar ze waren wel heel enthousiast. Het was ook heel leuk om te zien dat ze allemaal kansen zagen liggen om techniek toe te passen bij bestaande problemen in de zorgsector.’   

Het kan beginnen met een klein probleem, zoals dat van Rubens tante. Vervolgens wordt er gekeken: is dit een breder probleem? Hebben meer mensen of organisaties hier last van? Margreet: ‘Als Health Noord hebben we een zogenaamde ‘Pool of Problems’ opgehaald bij ons netwerk. Hierdoor kunnen we zorgorganisaties die hetzelfde probleem ervaren verbinden met elkaar en met de juiste studenten, onderzoekers en bedrijven. Door op deze manier samen te werken, ben je efficiënter en krijg je veel meer voor elkaar.’

Dwaalincidenten kosten veel tijd

Om een idee te krijgen van hoe het er in de praktijk aan toegaat, liepen Ruben en Daan een nachtje mee in een van de vestigingen van NNCZ. Daar maakten ze zelf mee hoeveel tijd dwaalincidenten het personeel in de zorg kosten. Daan: ‘Het was heel leerzaam, maar ook pittig. Een zorgprofessional kan tientallen meldingen op een nacht krijgen. Soms is het met een half uur opgelost, maar soms duurt het ook veel langer. Door de Ilumimat kunnen mensen zich eerder zelf redden, en zijn ze minder aangewezen op zorg. Wij denken zeker dat dit zeker verlichting zal brengen.’

Ilumimat veelbelovend in de praktijk

De Ilumimat moest natuurlijk ook worden getest en daarvoor werd, samen met de familie, een client van NNCZ met beginnende dementie geselecteerd die ’s nachts vaak onrustig was, ronddwaalde en liep te roepen. De Ilumimat bleek goed te werken: er waren veel minder incidenten bij deze specifieke meneer en dat bespaarde de nachtdienst heel veel tijd. Voor meneer zelf was het ook prettig, want door de onrust ’s nachts was hij overdag vaak heel moe; overdag was hij nu veel fitter.

Floor Bouwer, specialist zorgtechnologie NNCZ: ‘Doordat het een kleinschalige test was, kunnen we niet met zekerheid zeggen dat het afnemen van de onrust bij deze cliënt door de Ilumimat komt. Maar de test duurde vijf dagen en iedereen was heel blij met het resultaat, dus de zorgprofessionals, de familie van de client en de client zelf. Het zorgpersoneel van de nachtdienst wilde zelfs graag dat het opnieuw werd ingezet omdat het zo goed werkte.’
Alma Snippe, praktijkexpert NNCZ, vult aan: ‘De mat moet nog verder worden getest natuurlijk, maar als het effect is zoals wij denken, dan maakt de Ilumimat voor de nachtdienst heel veel verschil, en zeker ook voor de bewoners. Zij houden meer de eigen regie, en dat brengt rust in de nachtdienst.’

De volgende stap

Margreet Schurer: ‘De volgende vraag is: hoe kan Health Noord de studenten het beste ondersteunen om dit product verder te ontwikkelen zodat het op de markt kan worden gebracht? Daarvoor hebben we onze hele netwerk nodig. Ondersteuning bij het starten van de eigen onderneming tot de doorontwikkeling en het testen van het prototype met als doel een  gebruikersvriendelijk, toegankelijk en implementeerbaar product voor zorgorganisaties met een werkend businessmodel. Want we hebben naast onze verantwoordelijkheden richting de studenten, een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het beschikbaar houden van zorg. Er moet dus uiteindelijk een product uitkomen dat voor de zorgprofessional en de cliënt praktisch toepasbaar is.’

Breed inzetbaar

De Ilumimat is oorspronkelijk bedoeld om dwaal- en valincidenten te verminderen in de zorg, maar kan nog veel breder worden ingezet. Daan: ‘We kunnen ook denken aan toepassingen voor kinderen, voor mensen die slaapwandelen of slechtzienden. Daarvoor zou het natuurlijk mooi zijn als het product in een thuissituatie kan worden gebruikt. We gaan ook onderzoeken hoe we dat kunnen doen.’ Ruben: ‘We denken dat de Ilumimat genoeg toepassingen heeft om mensen de eigen regie te laten houden. Voor ons was de reactie van de zorgprofessionals in de nachtdienst ook een echte opsteker. Alma noemde de Ilumimat een mooie innovatie, en een meerwaarde voor de zorg. We kunnen de problemen in de zorg misschien niet helemaal oplossen, maar we kunnen wel een bijdrage leveren.’