KOPPeling: hulp uit eigen kring

Het doel van deze aanvraag is het onderzoeken van een interventie die KOPP ontlast van de taken en rollen die zij hebben overgenomen van hun ouders en het sociaal netwerk mobiliseert, zodat kinderen opgroeien met hulp van een sterke goed functionerende pedagogische civil society. Om deze doelstelling te bereiken is een gezinsinterventie ontwikkeld, genaamd KOPPeling. Door KOPPeling worden KOPP beter gesignaleerd en wordt hen gevraagd wat er nodig is om meer te integreren in de sociaal-maatschappelijke wereld om hen heen. In een sterke 'pedagogische civil society' kunnen kinderen gezonder en kansrijker opgroeien wanneer hun eigen ouders (tijdelijk) minder goed voor hen kunnen zorgen. Door de praktische en emotionele ondersteuning van het gezin, hoeven KOPP zich minder te bekommeren om 'thuis', kunnen zij afspreken met vrienden, naar training en muziekles gaan en de dingen doen die kinderen gewoon zijn te doen. De steun van het netwerk, het kunnen bespreken van de problemen en de omgang met leeftijdgenoten bevordert hun kwaliteit van leven. Deze interventie KOPPeling beoogt) a) het signaleren van KOPP en de door hen ervaren problemen wat betreft het overnemen van ouderrollen; b) het bieden van een overzicht van alle huishoudelijke en sociaal-emotionele (week)taken waar de ouders in het gezin onvoldoende aan toe komen en het vaststellen van wat er nodig is voor KOPP om meer te participeren in activiteiten buitenshuis, c) het mobiliseren van het netwerk rondom het gezin en d) taken en rollen toe te bedelen aan leden van het netwerk en/of voorzieningen uit de wijk zodat kinderen hiervan ontlast worden en weer kind kunnen zijn.

Het project heeft de volgende vraagstellingen:
1. In hoeverre leidt KOPPeling tot een toename van kwaliteit van leven bij KOPP?
2. In hoeverre leidt KOPPeling tot een vermindering van psychische problemen bij KOPP?
3. In hoeverre leidt KOPPeling tot een vermindering van opvoedstress bij ouders?
4. In hoeverre leidt KOPPeling tot een toename van activiteiten buitenshuis bij KOPP (sport, hobby's, bij vriendjes spelen etc), terwijl ze zich daar niet/minder schuldig over voelen?
5. Hoe ervaren leden van het sociaal netwerk het opvangen van het gezin en ondersteunen bij huishoudelijke, logistieke en emotionele (opvoed)taken?
6. Welke randvoorwaarden zijn nodig om deze interventie breed toepasbaar te maken?

Dit project is een onderzoeksproject en levert kennis op. De kennis zal verspreid worden naar 1) collega onderzoekers op zelfde of aangrenzende onderzoeksterreinen; 2) studenten / toekomstige professionals; 3) huidige professionals; 4) instituten ter bevordering van kwaliteit van de zorg, ontwikkelaars van richtlijnen en zorgstandaarden en kennisinstituten; 5) KOPP en hun ouders.

Hieronder wordt per werkgroep beschreven hoe zij bereikt zullen worden:
Wetenschap: De resultaten zullen gerapporteerd worden in (inter)nationale peer reviewed wetenschappelijke tijdschriften en op (inter)nationale wetenschappelijke en klinisch georiënteerde congressen en symposia.
Studenten/toekomstige professionals: De koppeling met het onderwijs gebeurt in samenwerking met de Hanze Hogeschool. Aandacht voor KOPP en interventie KOPPeling past goed in de studies Social Work en Jongerenwerk. Op basis van de uitkomsten van het project wordt in samenwerking met de jongeren een factsheet en een kort filmpje ontwikkeld waar nut en noodzaak van de interventie helder worden uitgelegd en de interventie beschreven wordt. Deze informatie kan vervolgens bij verschillende vakken van sociale studies worden ingezet, bijvoorbeeld een module over ouderschap, een vak over veilig opgroeien of een module over psychische problemen. Deze les, inclusief factsheet en filmpje, kan ook gebruikt worden op andere hogescholen en zal verspreid worden via de Kring van Lectoren op gebied van Veilig opgroeien.
Professionals: Voor bij- en nascholing van professionals in sociaal domein en de GGZ ontwikkelen we een e-learning of MOOC (massive online open course) voor behandelaren, in samenwerking met de Hanze Pro en betrokken jongeren en ouders, waarin de interventie uitgebreid wordt toegelicht, inclusief de resultaten. Deze kennisproducten worden verspreid tijdens reguliere klinische lessen, multidisciplinaire overleggen en in de intervisiegroep KOPP, waarin professionals van de wijkteams, Humanitas, GGZ, GGD, verslavingszorg en kinderopvang samenkomen. Ook zullen we het thema KOPP opnemen als aanvullend materiaal bij de Onderwijsmodule 'Schaduwkanten van ouderschap', die het leernetwerk VONK ontwikkelde samen met WIJ-Groningen en in 2021 wordt opgenomen in het onderwijsaanbod van HanzePro en van de WIJ-Academie. Centraal in deze onderwijsmodule staat het in gesprek gaan met ouders over kwetsbaarheden in het ouderschap. De aandacht voor psychische problematiek bij ouders is in de huidige module niet expliciet. Dit kan op basis van de uitkomsten van het huidige onderzoek aangevuld worden, bijvoorbeeld in de vorm van een podcast.

Tenslotte zal er ook verspreiding van resultaten zijn voor behandelaren via de themabijeenkomst(en) van het leernetwerk VONK. Bij het leernetwerk VONK zijn ongeveer 300 professionals in Noord-Nederland betrokken, die werkzaam zijn in het jeugddomein. De bijeenkomsten van het leernetwerk worden altijd goed bezocht en positief gewaardeerd. Een bijeenkomst wordt altijd opgezet in samenwerking met experts, professionals en bij voorkeur ook de doelgroep. VONK zich richt op uitwisselen van expertise tussen professionals in Noord Nederland, de ontwikkelde producten van VONK zijn echter beschikbaar voor heel Nederland, dat geldt ook voor de kennisproducten die we ontwikkelen op basis van de resultaten van KOPPEling.
KOPP en hun ouders: Op basis van de resultaten van dit project zullen we ook voor jongeren en hun ouders een factsheet of kort filmpje ontwikkelen, of een ander product via een door hen zelf verkozen medium, over de resultaten van KOPPeling. Deze producten zullen worden verspreid via de website van de aan deze aanvraag samenwerkende partners. Vooral de gemeente kan op veel plekken informatie verspreiden, zowel digitaal als op papier, bij wijkvoorzieningen, jeugdgezondheidsinstellingen (zoals het centrum voor jeugd en gezin). In het fimpje of factsheet komt informatie over de interventie en de resultaten ervan en ook over waar en op welke manier ouders of kinderen vergelijkbare ondersteuning kunnen vragen.
Richtlijnen/zorgstandaarden/kennisinstituut: Voor landelijke verspreiding van kennis en beschikbaar stellen van de interventie zullen we resultaten en de ontwikkelde producten delen met AKWA, het Trimbosinstituut, MIND en het Nederlands Jeugd Instituut.