Brugfunctio­naris: alle kinderen gelijke kansen

Eén op de vijf kinderen groeit op in armoede, en dat zullen er door de inflatie en de energiecrisis alleen maar meer worden. Gelijke kansen voor álle kinderen, daarvoor zetten brugfunctionarissen zich in Groningen al meer dan tien jaar met hart en ziel in. Wenda Gall, Mariska de Peuter en Inge Ekenhorst leggen uit dat je op het snijvlak van onderwijs en zorg het verschil kunt maken.

Groningen begon in 2011 met twee brugfunctionarissen op basisscholen in de wijken Selwerd en Paddepoel. Inmiddels zijn er 21 'bruggers' actief. Ze zijn het luisterend oor voor ouders en zorgen in samenwerking met vele fondsen voor praktische zaken. Inge Ekenhorst is onderzoeker bij het lectoraat Jeugd, Educatie en Samenleving en doet allerlei projecten rondom het opgroeien in armoede. 'Ik zie heel erg de meerwaarde van een brugfunctionaris, want ga maar eens vertellen dat je hulp nodig hebt. De brugfunctionaris is heel laagdrempelig. Kinderen zien de brugger gewoon als juf op school. De persoon slaat een brug tussen school, kind en gezin.'

Snijvlak educatie en zorg

'De brugfunctionaris is ook de schakel naar andere hulpverlenende instanties', vult Mariska de Peuter aan. Mariska is betrokken vanuit de opleiding Pabo-Social Work/Zorg, een variant van de opleiding leerkracht basisonderwijs van de Pedagogische Academie (PA) waarbij de student gewoon leraar wordt, maar extra kennis en vaardigheden heeft op het snijvlak van educatie en zorg. 'De stap naar hulpverlenende instanties is voor ouders vaak groot. Ook hierin speelt de brugfunctionaris een belangrijke rol', legt Mariska uit.

Keuzevak armoede

Samen met Wenda Gall ontwikkelt Inge Ekenhorst het keuzevak Armoede voor de scholing van brugfunctionarissen. Wenda werkt als brugfunctionaris bij cbds De Tamrisk in Groningen en als schoolcontact bij het Jeugdeducatiefonds. Ze is sinds dit schooljaar ook docent op de Hanze. Wenda: 'Wij hebben oog voor de leefomgeving van het kind, voor het gezin. Want als het met de ouders niet goed gaat, gaat het met het kind ook niet goed. Armoede zorgt voor stress, ook bij kinderen. Aan andere dingen snuffelen die bij jou thuis niet gewoon zijn of waar geen geld voor is, stimuleert ook de hersenontwikkeling van kinderen. Ouders willen het graag goed doen, maar zijn soms bang dat hun kinderen uit huis worden geplaatst als ze falen. Met iemand een praatje maken op het schoolplein voelt vertrouwder dan een hulpinstantie bellen.'

Verbinding onderwijs

Een opleiding voor brugfunctionarissen is er niet, maar bij de Pabo-Social Work/Zorg is armoede in het curriculum opgenomen. Brugfunctionarissen geven gastcolleges, bijvoorbeeld op inspiratiedagen, die ook toegankelijk zijn voor andere PA-studenten. Om zittende brugfunctionarissen te inspireren ontwikkelt HanzePro modulen. Mariska: 'De achtergrond van brugfunctionarissen is heel divers. Sommigen komen uit het onderwijs en snappen dus heel goed hoe het onderwijs in elkaar zit, maar er zijn ook mensen die uit een heel ander domein komen. Daardoor verschilt de leerbehoefte van de bruggers nogal. Waar de één heel veel kennis nodig heeft van de sociale kaart, heeft de ander diepgaande kennis nodig over armoede. We onderzoeken waar behoeften aan is en zijn modulen aan het ontwikkelen over armoede en ouderbetrokkenheid.'

Menukaart voor verdieping

'We ontwikkelen een menukaart waar zittende bruggers uit kunnen kiezen om verdieping te krijgen. Kennis over welke fondsen er zijn, hoe de sociale kaart van Groningen eruit ziet', legt Wenda uit. 'Maar vooral ook: hoe maak ik contact. Ga maar eens op het schoolplein staan en alle mensen eruit filteren die een steuntje kunnen gebruiken. Allemaal aspecten waar je handvatten bij kunt gebruiken. Het is trouwens een misverstand dat de brugger alleen bij armoede ondersteunt. Het gaat om schaarste en dat kan op allerlei gebieden zijn. Dat kan aandacht zijn, liefde of veiligheid. Het geeft leerkrachten ruimte als bruggers deze zaken oppakken. Leerkrachten signaleren heel veel, maar weten vaak niet wat ze met die signalen moeten. Heel begrijpelijk als je dat niet in je opleiding hebt gehad. Als ik 's ochtends op school kom, zet ik eerst koffie en thee en maak een rondje langs de leerkrachten. Dan hoor ik vaak al of er iets aan de hand is. Moeten we er iets mee, dan gaan we samen kijken wat we kunnen doen.'

Gelijke kansen

'Ook onze studenten zijn op zoek naar wat ze kunnen doen om het leren en het ontwikkelen van kinderen zo goed mogelijk te bevorderen', vervolgt Wenda. 'Een student vertelde over een dilemma tijdens haar stage, dat een onuitwisbare indruk op haar had gemaakt. Ze mocht van de leerkracht een kind dat met een lege maag op school kwam geen brood geven, alleen een tomaat. De student wist zich raad met de situatie. Wij leren de studenten hoe ze op zo'n moment wel kunnen handelen. Onze drijfveer is dat iedereen gelijke kansen krijgt. Zolang we die gemeenschappelijke deler bij elkaar vinden, kunnen wij samen voor veel kinderen het verschil maken.'

Meer informatie over het project Brugfunctio­naris