STAIRS-studie

Onderzoeksproject

Startdatum 01 september 2019

In de STAIRS-studie van het lectoraat Rehabilitatie wordt onderzoek gedaan naar het herstelproces van patiënten met een depressie. Specifiek wordt de effectiviteit onderzocht van een nieuw ontwikkelde training, welke gericht is op het bevorderen van het persoonlijk herstel van patiënten met een depressie in remissie.

Een depressie kan een grote negatieve invloed hebben op iemands leven. Deze invloed blijft bij veel patiënten in meer of mindere mate aanwezig, ook nadat de depressie zelf succesvol behandeld is. Patiënten moeten hierdoor op zoek naar een nieuwe balans in hun leven, maar dat blijkt voor velen ingewikkeld. Er zijn daarom effectieve programma's nodig die zich richten op de blijvende impact van een depressie. Eerder onderzoek laat zien dat belangrijke aandachtsgebieden hierbij de veranderingen zijn op hoe iemand zichzelf is gaan zien, op hoe het dagelijks leven veranderd is en op veranderingen in sociale contacten. Het vinden van een nieuwe balans waarin iemand weer tevredenheid, hoop en zingeving ervaart, ondanks dat er beperkingen zijn door de depressie noemen we persoonlijk herstel.

Op dit moment ligt bij de behandeling van depressie nog een grote nadruk op symptomatisch herstel. Er zijn weinig programma's beschikbaar gericht op persoonlijk herstel. Om hierin te voorzien is een nieuwe training ontwikkeld, genaamd Storytelling and Training to Advance Individual Recovery Skills (STAIRS). In deze training wordt gebruik gemaakt van elementen waarvan bekend is dat ze bijdragen aan persoonlijk herstel, zoals lotgenotencontact, ervaringsdeskundigheid, blended mogelijkheden (gecombineerd online én offline faciliteiten) en het betrekken van naasten. In de STAIRS-studie wordt onderzocht of STAIRS effectief is in het bevorderen van persoonlijk herstel.

De onderzoeksvraag waar de STAIRS-studie zich primair op richt is: laten patiënten die herstellende zijn van een depressie meer persoonlijk herstel zien als zij STAIRS volgen dan wanneer ze alleen reguliere zorg krijgen? Daarnaast wordt antwoord gezocht op de vraag: welke mechanismen spelen een rol in het persoonlijk herstel proces? En de vraag: Is er een verband tussen de mate van persoonlijk herstel en de kans op terugval?

Het doel van de STAIRS-studie is het wetenschappelijk vaststellen van de effectiviteit van de STAIRS-training in het bevorderen van persoonlijk herstel bij patiënten met een depressieve stoornis in remissie.

Secundaire doelen van de STAIRS-studie zijn:

Vaststellen of een grotere mate van persoonlijk herstel samenhangt met een kleinere kans op terugval.
Vaststellen of deelname aan STAIRS:
een sterkere afname in depressie gerelateerde functionele beperkingen laat zien dan deelname aan de controle conditie
de mate van ervaren empowerment meer versterkt dan deelname aan de controle conditie
de mate van ervaren controle meer versterkt dan deelname aan de controle conditie
de mate van ervaren zelfmanagement vaardigheden meer versterkt dan deelname aan de controle conditie
Vaststellen of STAIRS een kosteneffectieve manier is om te leren omgaan met psychosociale problemen
Vaststellen voor welke doelgroep STAIRS het meest effectief is.
Inzicht krijgen in de hoe de verschillende elementen van STAIRS worden gewaardeerd door deelnemers en hoe deze volgens hen bijdragen aan het versterken van persoonlijk herstel.

Het doel van de STAIRS-studie is te komen tot een evidence based training gericht op persoonlijk herstel. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan een ondersteuningsbehoefte die er is bij patiënten met een depressie. Daarnaast kan het verbeteren van persoonlijk herstel er mogelijk toe leiden dat de kans op terugval wordt verkleind.

Waar mogelijk worden studenten vanuit de sociale academie betrokken bij deelaspecten van het onderzoek. Hiermee worden de onderzoeksvaardigheden van studenten versterkt. Daarnaast worden nieuwe inzichten rondom het herstelproces van mensen met een depressie en de mechanismen die hierin een rol spelen waar passend in het onderwijs ingebracht.

Door de resultaten te publiceren wordt bijgedragen aan de wetenschappelijke kennis over depressie en herstel.

Resultaten vanuit een pilot met de STAIRS-training zijn gepubliceerd in Frontiers in Psychiatry
Een studyprotocol van het effect onderzoek is gepubliceerd in BMC Psychiatry

Bij de ontwikkeling van de STAIRS training zijn vier partijen betrokken, te weten het UMCG, de Hanzehogeschool, Stichting het Witte Bos en MIND. Deze partijen hebben zich bij het aangaan van de samenwerking gecommitteerd aan het breed toegankelijk maken van STAIRS op het moment dat deze effectief blijkt te zijn. In de laatste fase van het onderzoek wordt bekeken wat er nodig en mogelijk is voor implementatie en wie hier wat in kan betekenen. Daarnaast worden de resultaten gepubliceerd in internationale journals.