Glimlach van een kind

Een groot deel van de kinderen beweegt te weinig. Landelijk voldoet slechts 61% van de kinderen tussen 4 en 11 jaar aan de beweegrichtlijnen. Hiermee samengaand zijn ook de motorische vaardigheden van leerlingen minder goed ontwikkeld. Dit geeft reden tot zorg, gezien de belangrijke bijdrage die beweging levert aan de gezondheid, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling. Een goede manier om kinderen te stimuleren om meer te bewegen, is door ze te laten ervaren hoe leuk bewegen is. Aangezien alle kinderen van deze leeftijd deelnemen aan de lessen bewegingsonderwijs, is dat een context bij uitstek om kinderen plezier in bewegen te laten ervaren. Hoewel vakleerkrachten hun best doen om in hun lessen plezier centraal te zetten, blijkt dat ze niet goed weten hoe ze dit het beste kunnen bereiken, en welke factoren hierbij een rol spelen. Bijkomend probleem is dat er geen eenduidige definitie is van wat 'plezier tijdens bewegen inhoudt', en er geen manier is om dit in kaart te brengen.

Daarom staat de volgende vraagstelling in dit onderzoek centraal: Hoe zorgen we ervoor dat ieder kind met meer plezier deelneemt aan de gymles?

Daarbij worden vier deelvragen beantwoord:

1. Wat zijn de ervaringen van leerlingen ten aanzien van beweegplezier in de gymles; en welke factoren zijn voor leerlingen bepalend om met plezier deel te nemen aan de gymles en andere bewegingssituaties?
2. Uit welke elementen bestaat een (voor vakleerkrachten bruikbaar) meetinstrument om plezier in bewegen tijdens de gymles in kaart te brengen?
3. Wat zijn ervaringen van vakleerkrachten bewegingsonderwijs met het op basis van deze elementen ontworpen meetinstrument?
4. Welke handvatten of programma’s voor het bewegingsonderwijs ondersteunen vakleerkrachten bewegingsonderwijs om ieder kind met (meer) plezier te laten deelnemen aan de gymles?

Om deze vragen te beantwoorden, maken we gebruik van een combinatie van onderzoeksmethoden. Allereerst wordt op 9 scholen een vragenlijst uitgezet en worden interviews gehouden met leerlingen om in kaart te brengen in hoeverre kinderen tijdens de gymles plezier ervaren en welke factoren daaraan bijdragen (deelvraag 1). Op basis van deze resultaten ontwerpen en evalueren we via Design Thinking, samen met vakleerkrachten, een instrument waarmee plezier in bewegen tijdens de gymles gemonitord kan worden (deelvragen 2 en 3). Deze bevindingen worden vervolgens gebruikt om te komen tot concrete handvatten/programma’s waarmee vakleerkrachten bewegingsonderwijs in hun lessen aan de slag kunnen met beweegplezier (deelvraag 4).

Het hoofddoel van dit onderzoek is het inzichtelijk maken in hoeverre kinderen plezier ervaren tijdens de gymles, en welke factoren dit plezier beïnvloeden. Hiervoor zullen we een instrument ontwikkelen waarmee vakleerkrachten bewegingsonderwijs het plezier van kinderen tijdens de gymles in kaart kunnen brengen, en programma’s/handvatten opstellen die vakleerkrachten bewegingsonderwijs ondersteunen om alle kinderen met plezier te laten deelnamen aan de gymles.  

• Inzicht in factoren die het plezier van kinderen tijdens de gymles beïnvloeden;
• Een instrument dat leerkrachten bewegingsonderwijs kunnen gebruiken om het plezier in bewegen van kinderen tijdens de gymles te monitoren;
• Concrete programma’s/handvatten waarmee leerkrachten aan de slag kunnen om elk kind met plezier te laten bewegen tijdens de gymles.

Resultaten van het onderzoek zijn van wezenlijk belang, aangezien kinderen steeds minder bewegen, wat gepaard gaat met minder goed ontwikkelde motorische vaardigheden. Het beweeggedrag van kinderen kan op een positieve manier gestimuleerd worden door zicht te krijgen op de factoren die bijdragen aan het met plezier bewegen tijdens de gymles. Immers: wanneer kinderen plezier ervaren tijdens het bewegen in de gymles, zullen zij ook buiten school gemotiveerder zijn om (meer) te gaan bewegen. Op deze manier kan het bewegingsonderwijs een belangrijke bijdrage leveren aan de hoeveelheid beweging van kinderen, en daarmee aan de ontwikkeling van hun motorische vaardigheden, hun fitheid, en hun bredere gezondheid. Bovendien is voldoende bewegen essentieel voor de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Op deze manier kan het project op de lange termijn belangrijke consequenties hebben voor de ontwikkeling en gezondheid van kinderen.

Door leerkrachten inzicht te geven in hoe zij ervoor kunnen zorgen dat alle kinderen met plezier meedoen aan hun lessen, kunnen resultaten van dit onderzoek op de lange termijn bijdragen aan een gezonde samenleving. Het project past daarmee perfect binnen de HBO-Onderzoeksagenda, specifiek uitdaging 1: ‘Hoe creëren we een gezonde en vitale samenleving?’. Ook sluit het project aan bij de Kennisagenda Sport en Bewegen, waar de focus ligt op een leven lang bewegen, met als centrale doelstelling: ‘In 2040 leven alle Nederlanders tenminste 5 jaar langer in goede gezondheid, en zijn de gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen met 30% afgenomen’.

Resultaten van het project zullen op een toegankelijke manier gedeeld worden met geïnteresseerden (o.a. vakleerkrachten bewegingsonderwijs, praktijkprofessionals), onder andere in de vorm van een factsheet en infographic, publicaties in vakbladen, en berichten in nieuwsbrieven en op blogs vanuit Kenniscentrum Sport & Bewegen. Ook zullen resultaten gedeeld worden via presentaties en workshops (Dag van het Sportonderzoek, Dag van de Lichamelijke Opvoeding). Dit gebeurt zowel tijdens als na afloop van het onderzoek. Het doel is om het meetinstrument na afloop van het project door te ontwikkelen en op bredere schaal te evalueren, om bruikbaarheid in de praktijk te waarborgen en verhogen.