‘Als je weet hoe zaken in elkaar steken, kun je beter helpen’

In Groningen werken al twaalf jaar brugfunctionarissen op basisscholen in verschillende wijken in de stad. Een belangrijke taak die serieuze erkenning verdient, vinden brugfunctionarissen Sharon Lawson en Marina Smit. Als ‘bruggers’ slaan ze een brug tussen school, kind en gezin en zorgen ze dat kinderen hun talenten kunnen ontwikkelen.

Het lectoraat Jeugd, Educatie & Samenleving van de Hanzehogeschool is vanaf het eerste uur betrokken bij de brugfunctionarissen en hun werk. Om de professionalisering van de brugfunctionaris verder vorm en inhoud te geven heeft het lectoraat scholing ontwikkeld en deze uitgezet in nauwe samenwerking met HanzePro. Onlangs hebben de eerste ‘bruggers’ deze serie workshops afgerond. Op het programma stonden De Brugfunctionaris, introductie in de basisschool; Motiverende gesprekstechnieken; Samenwerken met ouders en Omgaan met armoede. Sharon en Marina waren enthousiast over de scholing.

Workshops zetten de puntjes op de i

Tot voor kort was er geen opleiding of draaiboek voor brugfunctionarissen. Ze leerden van elkaar door zes keer per jaar bij elkaar te komen en ervaringen uit te wisselen. Sharon Lawson, brugfunctionaris van het eerste uur: ‘Op een gegeven moment werd de groep te groot en werkte dat niet meer goed. Nu zijn we opgesplitst en hebben we wijkoverleggen. En sinds kort zijn daar dus deze workshops bijgekomen, die ik als heel zinvol ervaar. Je leert toch altijd weer nieuwe dingen. En ik vind het heel goed dat er ook nog een website komt. Dan kun je bijvoorbeeld klikken op, ik zoek een fiets. En dan wordt je doorgelinkt naar allemaal handige adressen en informatie. Dat soort zaken zochten we vroeger allemaal zelf uit.’

Marina Smit is nu zo’n anderhalf jaar brugfunctionaris. ‘Ik kom van een school waar een brugfunctionaris werkte. Een hele goeie. Ik dacht, fantastisch, dat wil ik ook! Maar toen ik op deze basisschool begon, was het wel even van, wat nu? Waar begin ik?’ De workshops geven daarbij handige aanknopingspunten, zowel voor brugfunctionarissen die het al jaren doen, als degenen die net zijn begonnen. ‘Ik heb vooral veel gehad aan de Motiverende gesprekstechnieken,’ zegt Sharon. ‘Ook al doe ik dit al jaren, het is toch goed af en toe weer even de puntjes op de i te zetten. Ik leerde weer hoe belangrijk het is om alert te zijn en hoe je op een bepaalde manier vragen kunt stellen. Hoe voer ik nou het gesprek met ouders? En soms ook, hoe hou ik het gesprek gaande? Het is ook fijn dat je het met elkaar doet, je leert van elkaar.’

Marina: ‘Voor mij was Samenwerken met ouders heel nuttig. Als leerkracht ken je veel ouders al, maar als je een brugfunctionaris op een andere school wordt, moet je heel veel investeren. En ik ben erachter gekomen hoe belangrijk het is om het rustig op te bouwen, je moet niet te snel gaan. Lukt het nu niet, dan misschien over een paar maanden wel. Daar waren de motiverende gesprekken ook heel goed voor, sommige onderwerpen overlapten ook. Want daarbij kwam juist weer naar voren dat je niet meteen met een oplossing moet komen, maar dat je soms een paar stapjes terug moet doen. Soms wil je te snel, dan denk je, dat regel ik even. Maar dat werkt niet altijd.’

Sharon: ‘En soms zijn er ook zaken die je niet op kúnt lossen. Heel frustrerend voor ons als brugfunctionaris, maar je hebt niet alles zelf in de hand. Soms zijn zaken heel complex en ingewikkeld. Dan krijg je bijvoorbeeld te maken met een traumacoach of hulpverlening en zijn er wachtlijsten. Dan kan de situatie nog zo urgent zijn, maar dat kun je niet veranderen.’

Achter de voordeur zie je heel veel

Marina: Omgaan met armoede bestaat voor een deel uit het herkennen van armoede. Misschien heb je op school al gezien dat kinderen vaak dezelfde kleren achter elkaar dragen, dat schoenen zijn afgetrapt of dragen ze in de winter nog een zomerjas. Maar dan weet je nog niet precies hoe het zit. Ik ga nu bijvoorbeeld bij alle vierjarigen op huisbezoek. Achter de voordeur zie je heel veel. Dan ligt er bijvoorbeeld een matras in de kamer, omdat er niet genoeg slaapkamers zijn. Of een huis is helemaal kaal met ruwe wanden, kapotte banken en stoelen. Als je weet hoe zaken in elkaar steken, kan je beter helpen.'

Sharon: ‘We weten bijvoorbeeld dat er verschillende soorten armoede zijn; je hebt generationele armoede, dat is het soort armoede waar je nooit uitkomt. In zulke situaties kan het zijn dat mensen ook niet open staan voor hulp. En dan is er nog een ander soort armoede. We krijgen bijvoorbeeld veel te maken met verschillende nationaliteiten, mensen die gevlucht zijn, taalproblemen hebben. Daar kom je een heel ander soort armoede tegen, want dan willen mensen vaak juist wel hulp, maar kan de taal een barrière zijn. Dit soort zaken in een workshop bespreken met anderen en horen hoe zij het doen kan heel veel steun bieden.’

Je wilt de zelfredzaamheid ondersteunen

Sharon: ‘Ik ben heel blij met de ontwikkelingen die er nu zijn, waar de workshops een onderdeel van zijn. Er zijn nu ook een paar brugfunctionarissen werkzaam  in het Voortgezet Onderwijs, en landelijk krijgt de functie steeds meer bekendheid. Er komt de laatste jaren meer erkenning en ik zie de toekomst rooskleurig in. Ik vind het mooi hoe ik kinderen en gezinnen heb kunnen helpen. Het zou zonde zijn als het zou stoppen.’

In de ruim elf jaar dat Sharon brugfunctionaris is, is er wel het een en ander veranderd. Sharon: ‘Je ziet dat de problematiek zwaarder is geworden. Er is meer armoede. En er zijn veel meer vluchtelingen, en daarmee krijg je te maken met heel andere problemen. Dat maakt het vak van brugfunctionaris ook zwaarder. Maar Groningen doet heel veel, we zijn echt voorlopers in wat we kunnen bieden.’

Sharon en Marina zijn het erover eens dat de brugfunctionaris vaker genoemd mag worden bij zaken en overleggen waar dat relevant is. Marina: ‘Een brugfunctionaris is zó belangrijk voor scholen. Dat hoor je ook van ouders. Maar als er dan overleggen zijn, wordt de term brugfunctionaris niet genoemd. Daar missen we soms waardering in.’

Ook zouden ze willen zien dat de ontwikkeling van een brugfunctionaris voor het voortgezet onderwijs wordt doorgezet. Marina: ‘Heel belangrijk dat het niet op de basisschool stopt. Op het VO worden de problemen vaak alleen maar groter. Voor mij is het heel waardevol hoe we in netwerkbijeenkomsten dingen kunnen delen over hoe we het zouden willen. We hebben allemaal hetzelfde doel: we willen niet alleen dingen bieden, maar ook aandacht hebben voor hoe kom je hieruit? Je wilt de zelfredzaamheid van ouders ondersteunen, dus hen de vraag stellen hoe ga je dit aanpakken? Juist dit zou ik verder willen ontwikkelen.’ Het is zaak dat er blijvend aandacht is voor professionalisering, juist omdat het vak van bruggers zo complex is.

Lees ook het verhaal 'Brugfunctionaris: alle kinderen gelijke kansen'

 Brochure over De Brugfunctionaris op school