Scheeps­ornament Barry blijkt kwetsbaar in de CT-scanner van de Hanze

Het eeuwenoude scheepsornament Barry dat vissers vorig jaar voor de kust van Texel vonden is vrijdag 3 november door de CT-scanner van de Hanzehogeschool gegaan. Studenten en docenten van de opleiding Medisch Beeldvormende Radiotherapeutische Technieken (MBRT) waren bij dit bijzondere project betrokken. “Eén belangrijke conclusie is dat Barry op dit moment bijzonder kwetsbaar is door een diepe krimpscheur.”

Foto's: Rienhart Wolf

Student Archeologie Tess Arzini van Hogeschool Saxion onderzoekt het ornament in verband met haar afstudeeronderzoek. De CT-scan dient als aanvulling op haar lopende archeologische onderzoek naar de achtergronden van Barry. Met de CT-scanner zijn duizenden dwarsdoorsnedes gemaakt van het ornament waardoor details zichtbaar werden die aan de buitenkant niet zichtbaar waren. Arzini over haar onderzoek: “Ik doe onderzoek naar scheepsornamenten die zijn gevonden op en rondom Texel. Met behulp van innovatieve technieken, in dit geval een CT-scan, krijgen we zonder schade aan het beeld te berokkenen meer informatie over het scheepsornament. Er wordt in Nederland weinig gebruik gemaakt van CT-scans voor archeologisch onderzoek. In het buitenland zie je dat meer. De samenwerking met studenten van andere opleidingen en hogescholen maakt het extra leuk om zo’n scan te laten maken.”

Bijzonder kwetsbaar

Wat was er uiteindelijk te zien op de scan? “De belangrijkste conclusie is dat Barry op dit moment bijzonder kwetsbaar is door een diepe krimpscheur die zichtbaar werd tijdens de scan”, vertelt MBRT-docent Rienhart Wolf. “Daarnaast waren de jaarringen van het (naald-)hout duidelijk zichtbaar en kwamen ook pigment (verf)resten aan het licht in de dieper gelegen delen van het aangezicht.” MBRT-student Roxanne Tijssen maakte de scan van Barry. “Het houten beeld is echt wel iets anders dan de scans van lichaamsdelen die we tijdens de opleiding maken. Dan maken we gebruik van een speciale pop.” Vanuit de opleiding MBRT wordt af en toe meegewerkt aan dit soort niet-medische verzoeken, vertelt Wolf. “Het scanprotocol waarmee tegenwoordig wordt gewerkt is twee jaar geleden ontwikkeld door twee MBRT-studenten tijdens een afstudeeropdracht. Archeologische vondsten vergen fundamenteel andere instellingen van de scanner ten opzichten van het menselijk lichaam, maar gelukkig hoeven we ons geen zorgen te maken over de stralendosis.”

Een aantal deskundigen was aanwezig tijdens de scan van Barry. Tjeerdo Wieberdink en Kees Hos van Onderdak Nautisch Erfgoed Wieringen (ONEW) reisden mee met Barry vanwege de kwetsbaarheid van het ornament. Ook Silke de Lange, houtspecialist en senior archeoloog van BIAX Consult, was aanwezig bij de CT-scan.