‘Vanachter je bureau ziet de wereld er anders uit’

Met de Innovatiewerkplaats Meer Gezonde Jaren voor Appingedam willen we bijdragen aan meer gezonde jaren voor de inwoners van Appingedam door samen met de bewoners initiatieven te bedenken en uit te voeren om de gezondheid te bevorderen.

Blog: Fons van der Lucht en Lieke Dalstra, namens de Innovatiewerkplaats Meer Gezonde Jaren voor Appingedam

“In gemeente Eemsdelta leven de inwoners gemiddeld 1,5 jaar korter dan in Nederland. Zoom je in op een kleiner gebied bijvoorbeeld een wijk in Appingedam dan is het verschil nog groter. Voor gezondheidswetenschappers een belangrijk signaal om aandacht te vragen voor deze ‘gezondheidsachterstand’. Als wij echter spreken met inwoners uit Appingedam wordt dit nauwelijks als een probleem of als onrecht ervaren. Waar inwoners wel mee zitten zijn de gevolgen van de aardbevingen en de versterkingsopgave. In Appingedam worden namelijk in verband met de aardbevingsschade verschillende wijken volledig gesloopt en opnieuw opgebouwd met alle gevolgen van dien. En als je even doorpraat zijn de inwoners ook wel trots op hun Appingedam, waar overigens best wel meer gezelligheid georganiseerd mag worden.

Vanachter je bureau analyse snel gemaakt
Duiken we verder in de statistieken dan zien we ook nog eens dat er meer langdurig zieken zijn, dat mensen hun gezondheid minder goed ervaren dan elders, dat er meer overgewicht is en ga zo maar door. Vanachter je bureau is je analyse snel gemaakt. Hier moeten we inzetten op een gezonde leefstijl om de achterstand met Nederland in te halen. Als je je als student goed inleest kan het gebeuren dat wanneer je voor het eerst in Appingedam komt je tot je verbazing hier toch ook mensen ziet hardlopen en gezond proberen te leven. Het zijn immers gemiddelden.

Sociale contacten, behoefte aan grip
De vraag is of het inzetten op een gezonde leefstijl realistisch is en of het ook werkt als je hier met het waarschuwende vingertje rondloopt, terwijl de inwoners hele andere dingen aan hun hoofd hebben. In de Innovatiewerkplaats ‘Meer Gezond Jaren voor Appingedam’ houden we ons al enkele jaren met dit vraagstuk bezig en al doende hebben we geleerd dat we in eerste instantie met de bewoners in gesprek moeten gaan en goed moeten luisteren wat hen nauw aan het hart ligt. Nee, dan gaat het niet gelijk over de kilootjes die er weer vanaf moeten. Dan gaat het bijvoorbeeld over de omgeving waarin mensen wonen, de behoefte aan sociale contacten, ook over de behoefte om grip op het leven te hebben en wat meer verbondenheid. 

Inwoners als actieve burgeronderzoeker
In gesprek met de bewoners kom je dus op hele andere aangrijpingspunten dan vanachter je bureau. Dit kan bijvoorbeeld gaan over de inrichting van de fysieke leefomgeving. Wij hebben er in Appingedam voor gekozen om in projecten en met studenten de inwoners centraal te stellen en als vertrekpunt te nemen. Liefst dragen de inwoners daar zelf ook aan bij als actieve burgeronderzoeker. Het overgewicht cijfer zal niet direct gaan dalen in de statistieken, maar op deze manier wordt wel gewerkt aan een goede basis om gezond te leven. En heel misschien zien we dat na verloop van tijd vanachter ons bureau terug in de statistieken. Maar waarschijnlijk zijn de inwoners meer tevreden met een beter leven dan met een paar maanden extra levensverwachting.”