Reclaiming Common Good: Samen transitie mogelijk maken

In een wereld die snel en voortdurend verandert, staan we voor complexe uitdagingen die vragen om een nieuwe manier van denken, doen en handelen. Wie houdt zich nog bezig met het gezamenlijke belang? Op 4 maart kwamen mkb-bedrijven, organisaties, gemeenten, boeren, onderzoek en onderwijs samen om te onderzoeken hoe we in verbinding met en voor de regio Noord-Nederland kunnen werken aan duurzame verandering.
“Je hebt elkaar nodig om het verschil te maken en de transitie in gang te zetten.”

Tekst: Annica Doornbos
Beeld: Iris Baas-Medendorp

Het event Reclaiming Common Good werd georganiseerd door de onderzoeksgroep Region to Region for Regional Resilience en het lectoraat International Business van de Hanze.

De regio versterken: van buiten naar binnen

Anu Manickam, associate lector bij de Hanze, benadrukte hoe waardevol het is om alle stakeholders rondom de projecten van haar onderzoeksgroep Region to Region for Regional Resilience bij elkaar te brengen. “Dit gebeurt nog te weinig. Ik hoop dat er vandaag nieuwe verbindingen ontstaan, want dat is het belangrijkste.” Het event sloot perfect aan bij de lancering van haar boek Reclaiming Common Good, dat ze samen met Karel van Berkel schreef. Het gaat over het herontdekken van het collectieve denken, zoals al benadrukt door Plato en Aristoteles, maar dat onder invloed van neoliberalisme en individualisering op de achtergrond is geraakt.

 “De complexe vraagstukken van deze tijd kunnen we alleen samen aanpakken,” zegt Anu Manickam. Het versterken van de regio vraagt om een andere manier van werken, waarbij organisaties leren van buiten naar binnen te kijken. “Geen enkele partij kan de uitdagingen van deze tijd alleen oplossen; iedereen brengt een stukje van de puzzel mee. Door die samen te voegen, maken we echte transitie mogelijk”, gelooft Anu. De transitie naar adaptieve governance is in gang gezet, maar nog niet iedereen is er klaar voor. Anu Manickam: “In onze projecten ondersteunen we organisaties bij deze verschuiving, zodat ze kunnen anticiperen op veranderingen. Dit is voor alle sectoren een uitdaging, maar vooral voor zorg en onderwijs, waar de dagelijkse praktijk vaak de boventoon voert”.

Dialoog en interactie

Het event draaide om nieuwe perspectieven, kennisdeling en het smeden van onverwachte samenwerkingen. Tijdens het event was er ruimte voor dialoog en interactie. Opvallend was hoe deelnemers uit verschillende sectoren actief de samenwerking zochten. Anu Manickam: “Ik zie mensen uit de agrarische sector zich breder oriënteren en bewust het gesprek opzoeken. Dat is precies de insteek van deze bijeenkomst en geweldig om te zien.”

Tijdens interactieve tafelgesprekken bespraken deelnemers verschillende thema’s rondom regionale transities. Zo richtte een van de gesprekken zich op de rol van AI binnen het mkb. Hoe kan AI bijdragen aan sectoren als de maakindustrie en de zorg? Kan het een oplossing zijn voor personeelstekorten? De conclusie: Door de razendsnelle ontwikkeling van AI is samenwerking tussen bedrijven en onderwijsinstellingen cruciaal. Op die manier blijf je als bedrijf ‘in control’ en wordt een innovatie als AI niet een bedreiging maar een kans.

Anticiperen op veranderingen

Hugo Velthuijsen, directeur van het Centre of Expertise Ondernemen van de Hanze, benadrukte het belang om zelf te anticiperen op verandering: “Lectoren en associate lectoren zijn voortdurend bezig met innovatie. Vernieuwen is inspirerend, tenminste, zolang je er zelf voor kiest. Maar zodra iemand anders bepaalt dat jij moet veranderen, voelt het minder prettig. Het is daarom essentieel om je medewerkers en de volgende generatie mee te geven dat verandering iets is waarmee je zelf actief aan de slag moet.”
Hugo Velthuijsen geeft aan dat samenwerking ook een grote rol speelt in het onderwijs: “Bij de Hanze leren we studenten hoe ze vanuit verschillende perspectieven samen kunnen werken aan complexe uitdagingen. Dit is essentieel voor de professionals van de toekomst.” Daarnaast werd interregionalisering besproken. Hugo Velthuijsen: “Veel regio’s kampen met dezelfde problemen, maar de oplossingen verschillen. En dat inspireert. Interregionalisering is heel belangrijk om rijkheid te creëren bij het oplossen van problemen.”

Overheid en gemeenschappelijk belang

Bert Nederveen, wethouder bij Gemeente Westerkwartier, ging in op de rol van de overheid in de aanpak van vraagstukken. “De grote vraagstukken van deze tijd lossen we niet op als iedereen blijft doen wat hij altijd deed. We moeten het samen doen. Common Good gaat over samen het gemeenschappelijke zoeken. De overheid speelt hierin een cruciale rol, want wij staan voor het gemeenschappelijk belang.” Hij benadrukte hoe belangrijk het is om verschillende belangen zorgvuldig te combineren, zoals de belangen van natuur en landbouw met de belangen van andere organisaties. Bert Nederveen is dankbaar om dit samen te kunnen doen met Hanze en alle andere partijen, zeker ook met de Europese partners: “Door in de verschillende projecten samen te werken met andere landen kunnen we ons goed laten inspireren."

Verbinding voorop

Vanuit perspectief Natuur geeft Martijn van der Glas, projectleider Klimaat & Energie bij Natuur en Milieufederatie Groningen, zijn reflectie op de middag: “Naast het feit dat we een klimaatcrisis hebben, zitten we ook midden in een biodiversiteitscrisis. Dan ligt het voor de hand om bij de inrichting van energieparken ook natuurontwikkeling mee te nemen. Vroeger waren we als organisatie vooral heel activistisch, maar nu staat de verbinding voorop."

Meerwaarde op verschillende gebieden

Dick Oudman, subsidieadviseur bij de Gemeente Westerkwartier, geeft aan dat de problemen en vraagstukken waar ze als gemeente mee zitten, niet alleen op te lossen zijn. “Juist daarom is het belangrijk om de handen ineen te slaan met het onderwijs, maar ook met ondernemers, inwoners en onderzoekers. Samen kunnen we die complexe vraagstukken aanpakken”, denkt Dick Oudman. “Bij de Hanze zien we dat ze sterk bezig zijn met Engaged Learning: kennis delen en samenwerken met de buitenwereld.” De samenwerking met de Hanze brengt voor de Gemeente Westerkwartier verrassende verbindingen tot stand. Zo werken ze samen in het project Symbiosis aan een grote uitdaging: het isoleren van 500 woningen per jaar. Hoe sluiten onderwijs en bedrijfsleven beter op elkaar bij het oplossen van het capaciteitsprobleem? Welke innovatieve isolatiemethoden zijn er? Binnen het Buffer+-project onderzoeken we samen met de Hanze naar nieuwe productiemethoden en gewassen, waarvan sommige zelfs bruikbaar blijken voor isolatie. De samenwerking in deze onderzoeksprojecten levert de gemeente meerwaarde op verschillende gebieden: intern, door anders samen te werken, én extern, door kennis te delen. Dick Oudman: “En in ons project met Duitsland zien we hoe onderwijs, bedrijfsleven en overheid anders samenwerken. Juist die verschillen bieden waardevolle inzichten.”

Concrete en praktische oplossingen

Jurgen Elshof, regiomanager bij VNO-NCW MKB Noord, onderstreept het belang om het voor bedrijven praktisch en concreet te maken: “De Hanze is een echte kennisinstelling, soms al bezig met onderwerpen waar bedrijven nog niet over nadenken. Dat maakt het uitdagend, maar juist daarom zoeken wij als werkgeversorganisatie naar direct toepasbare kennis voor onze aangesloten bedrijven. Ondernemers willen weten: ‘Wat komt er nu op mij af? Wat betekent dit voor mij, wat kan ik ermee, en levert het iets op?’ Voor bedrijven is het belangrijk hoe theoretische modellen vertaald kunnen worden naar concrete en praktische oplossingen: hoe kunnen bedrijven, inwoners en organisaties hier echt iets mee doen?”

Samen vooruit

Het event Reclaiming Common Good maakte duidelijk dat grote transities alleen gerealiseerd kunnen worden door samen te werken. Overheid, onderwijs, ondernemers en inwoners hebben elkaar nodig om samen oplossingen te vinden voor de uitdagingen van de toekomst. De gesprekken en inzichten van deze dag vormen een waardevolle basis voor verdere samenwerking in de noordelijke regio en daarbuiten.