Pleidooi voor 'Een zachte stad'

De 'zachte stad' en de 'gezonde stad' zijn nauw met elkaar verbonden. Maar wat is nu eigenlijk een zachte stad? “De zachte stad gaat over het ontwerpen van een stad voor mensen in plaats van auto’s, zodat zij elkaar gemakkelijk tegenkomen. In de huidige stadsontwikkeling wordt de voetganger helaas nog vaak over het hoofd gezien,” aldus Jeannette Nijkamp, lector Gezonde Stad. “Om dit te veranderen is het noodzakelijk dat gemeenten ingrijpende fysieke maatregelen durven te nemen.”

Het onderzoek vanuit het lectoraat Gezonde Stad richt zich op hoe je de fysieke stedelijke leefomgeving zodanig kunt inrichten dat de leefbaarheid van de wijk en de gezondheid van de bewoners worden bevorderd. Dit gebeurt doordat mensen zich hier prettig voelen en worden gestimuleerd tot gezond gedrag (ontmoeten, bewegen, etc.). 

Lancering magazine 'De zachte stad'

Het lectoraat is lid van het Platform Stad en Wijk, een landelijk samenwerkingsverband van lectoraten die onderzoek doen naar leefbaarheidsvraagstukken in stadswijken. Het platform richt zich op het gezamenlijk ontwikkelen van kennis door onderzoek en doet veel op het gebied van kennisdeling. Eenmaal per jaar wordt er een magazine uitgegeven over een actueel onderwerp. Het magazine 'De zachte stad’ bevat artikelen, columns en een interview over de zachte stad. Diverse bijdragen gaan in op verschillende fysieke aspecten van dit concept, waaronder het belang van de nabijheid van voorzieningen en de beschikbaarheid van aantrekkelijke openbare ruimte voor alle groepen bewoners. 

Daarnaast laten verschillende auteurs zien dat ook sociale interventies een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan gemeenschapsvorming. Ontmoetingen vinden veelal plaats in buurthuizen en wijkbibliotheken. Die plekken kunnen echter niet zonder de invulling die professionals en vrijwilligers eraan geven. 

Tot slot bevat het magazine ook een interview met Stadsbouwmeester Michiel van Driessche, mede-auteur van de Ontwerpleidraad Leefkwaliteit Openbare Ruimte, waar binnen de gemeente Groningen mee wordt gewerkt. In deze ontwerpleidraad worden naast mobiliteit negen andere dimensies gedefinieerd die samen een straat maken. “Voor de zachte stad is het belangrijk dat mobiliteit niet langer maatgevend is voor het ontwerpen van straten,” zegt Van Driessche. 

De digitale versie van het magazine is gepubliceerd op platformstadenwijk.nl. 

Symposium 

Op 26 juni heeft het lectoraat samen met het Platform Stad en Wijk een symposium georganiseerd over het thema zachte stad. Diverse lezingen belichtten de opgaven die er liggen met betrekking tot publieke voorzieningen. Om deze voorzieningen te realiseren en in stand te houden is samenwerking nodig tussen het fysieke en het sociale domein. Sprekers waren onder anderen Endry van Velzen (Bouwmeester Wijkvernieuwing Groningen) en Ivan Nio (Kwartiermaker Sociaal Bouwmeester). Ook werd er gesproken over de klassieke hoekwinkels, waar mensen nog samenkomen voor een praatje en voor ondersteuning. Anna Viola Epping en Otto Lussenburg, beiden verbonden aan het lectoraat Gezonde Stad, vertelden hierover. Het symposium werd afgesloten met een wandeling langs de Grote Markt en andere recentelijk opnieuw ingerichte plekken in de binnenstad onder leiding van medewerkers van Stadsontwikkeling. 

Toekomstplannen 

Het lectoraat ontwikkelt concrete activiteiten over het onderwerp 'gezonde stad'. Zo is binnen het project “Samen-scholing op coole pleinen” onderzocht hoe pleinen leefbaar, gezond en klimaatadaptief kunnen worden ingericht. Anna en Otto hebben onderzoek gedaan naar de rol en betekenis van één vorm van publieke voorzieningen waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, namelijk hoekwinkeltjes in de Korrewegwijk. Vanuit het lectoraat willen we hier de komende tijd mee verder gaan. 

Het lectoraat is lid van het Platform Stad en Wijk; Jeannette zit in het dagelijks bestuur. 
Dit Platform is een samenwerkingsverband van 17 lectoraten en wordt gesubsidieerd door regieorgaan SIA. Tweemaal per jaar vindt een fysieke bijeenkomst plaats, steeds in een andere stad.