Graduation Show Minerva: Hoe de kunstenaar in jezelf de wereld kan redden

Op het dak van Academie Minerva aan het Zuiderdiep wapperen De Vlaggenhestjes. Op het plein voor de kunstacademie reikt metershoog De Winkelwagen. Voor het raam De XXL Kledinghanger met een jas van vuilniszakken. De Lantaarndouche brengt verkoeling en verwondering. Wie de Graduation Show van Minerva bezoekt, kan niet om Marouschka Brians installatie heen: //. Werk aan de Winkel //.

Tekst: Loes Vader 
Foto: Ben Heerspink 

De Wereld is F*cked. Dat is de onderliggende toon van de informatie die je dagelijks naar je hoofd krijgt geslingerd. Of het nou gaat over het klimaat, de polarisatie in de politiek, ons voedsel, onze gezondheid, de consumentencultuur, de sociale crisis door sociale media of de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk. De net afgestudeerde Docent Beeldende Kunst en Vormgeving Marouschka Brian - ook gekend als MOES - werd steeds moedelozer en negatiever door die stroom informatie. Ze ging zich afvragen: “Wat doet dat eigenlijk met ons? Wat doet het met mij?”  

Daarvanuit is ze gaan onderzoeken wat de kern van het probleem is. “Ik ontdekte dat iedereen naar elkaar wijst. Consumenten consumeren te veel, het individu kiest de politiek, multinationals hebben de macht en het geld. Zo ontdekte ik langzamerhand dat de schulddrager het systeem is. Het systeem waarvan we vanaf onze geboorte onderdeel van zijn. Waar we bewust of onbewust aan bijdragen.” 

Het systeem veranderen 

Marouschka wilde ontdekken hoe ze het systeem zou kunnen veranderen. “Daarvoor ben ik de literatuur ingedoken. Ik kwam er uiteindelijk op uit dat het begint bij jezelf. Ik ben mezelf gaan bevragen, wie ben ík dan in het systeem? Want ook ik draag er aan bij.” Marouschka bedacht een aanpak die aansluit bij de mindset van kunstenaars. Hoe de kunstenaar in jezelf de wereld kan redden. “Niet per se de kunstenaar die in de spotlights staat, maar de kunstenaar die in iedereen zit. Ik wil graag die mindset bij mezelf en bij anderen aanwakkeren.” 

Kunsteducatie 

Om die mindset aan te wakkeren heeft Marouschka diverse artistieke interventies gedaan, binnen de artistieke ruimte in haarzelf en in de publieke ruimte. In het klaslokaal, maar ook bij Vrijdag met een groep kinderen. “Kunsteducatie is voor mij een ruimte om systeemverandering te implementeren. Met z’n allen kunnen we heel wat beweging zetten. Begin bij jezelf, maar realiseer je dat je onderdeel bent van het systeem. Je hoeft niet alles zelf te dragen.” 

Ontregelen en verwonderen 

Zeventien meter papier, telt de eindscriptie van Marouscha. De scriptie is ook onderdeel is van de installatie: //. Werk aan de Winkel //. “Het is een grote reflectie op mezelf en op het systeem. 
De XXL Kledinghanger met de jas van vuilniszakken, maakt je bewust dat veel van onze kleding van plastic is gemaakt, net als vuilniszakken. De Winkelwagen bekritiseert het consumentisme, maar het is wel een leuk en jolig object. Het is een gesprekstarter, ik ga er ook mee de straat op. Mensen haken erop aan. De Vlaggenhestjes wapperen als stil protest en oproep tegen systeemverandering. Ik werk veel met signaalkleuren, want ze springen in het oog en zijn een universeel symbool voor werk. Dat wil ik ook uitstralen: er is werk aan de winkel.”

De Lantaarndouche heeft Marouschka gemaakt als ontregelend element. “Want je kunt de kustenaars-mindset ook activeren door mensen te ontregelen. Of door verwondering op te wekken. Waardoor er nieuwe neurale verbindingen in je hoofd worden gelegd, die je op creatieve ideeën brengt.” 

Lichter 

Dit is mijn manier om, als kunstenaar en educator, met mijn kritiek op het systeem op een zachte en positieve manier om te gaan. Geen blauwdruk, geen pasklare oplossingen, maar een uitnodiging: om te kijken, te ervaren en om te voelen. Ik heb mezelf gedeconditioneerd met dit werk. Door de ruimte te gebruiken die mijn docenten en de opleiding mij boden, heb ik een ander denkpatroon ontwikkeld. Dat voelt zoveel lichter.” 

Kunst Educatie Prijs 

Marouschka sleepte met haar scriptie De Wereld is F*cked en haar installaties //. Werk aan de Winkel //. de Kunst Educatie Prijs in de wacht, één van de vier Academie Minerva Awards.