Sociale agenda Nij Begun gepresenteerd: ‘Goed geluisterd naar inwoners uit de regio’

De sociale agenda vanuit het programma Nij Begun is donderdag 23 januari gepresenteerd aan minister van Sociale Zaken Eddy van Hijum en staatssecretaris Herstel Groningen Eddie van Marum, maar bovenal aan de regio zelf. Verschillende deskundigen vanuit de Hanze waren betrokken bij het opstellen van de agenda. Lectoren en onderzoekers zijn tevreden over het resultaat: “Uit de agenda blijkt dat er goed geluisterd is naar de inwoners.”

Aanleiding voor de sociale agenda is de parlementaire enquêtecommissie gaswinning. De commissie trok in februari 2023 harde conclusies. Groningers en Drenten verdienen een mooie, leefbare, veilige en betere toekomst: Een Nij Begun. De sociale agenda moet ervoor zorgen dat de regio in de komende dertig jaar weer op het landelijk gemiddelde komt op het gebied van (mentale) gezondheid, vergroten van de leefbaarheid, kansen voor kinderen, jongeren en de volgende generatie en het deelnemen aan werk en verminderen van armoede. Deze vier thema’s staan centraal in de sociale agenda.  

Structurele oplossingen 

Inwoners hebben zelf ideeën mogen aandragen voor een Nij Begun. Openbare bijeenkomsten, expertmeetings, speciale bijeenkomsten voor jongeren en honderden gesprekken met organisaties, instellingen, scholen, huisartsen, zorgverleners, maatschappelijke initiatieven, gemeenten, provincie en de Rijksoverheid, leverden veel goede ideeën. Voor zestien initiatieven komt er structureel geld de komende dertig jaar. Tijdens de bijeenkomsten was dit ook een harde wens van alle betrokken partijen: Stop met allerhande korte termijn projecten en richt je met de sociale agenda op structurele, langjarige oplossingen. In de sociale agenda staan drie fundamenten centraal: Versterken sociale cohesie en gemeenschapszin, aanpak onderliggende problemen gericht op weerbaarheid en preventie en oplossen van langjarige, complexe problematiek, zoals generatiearmoede. 

Voor het verbeteren van (mentale) gezondheid komt er geld beschikbaar voor projecten zoals Kansrijke Start en Welzijn op Recept. Voor het vergroten van de leefbaarheid komt een impulsfinanciering beschikbaar voor het creëren en renoveren van ontmoetingsplekken en voor professionals die zich inzetten in opdracht van bewoners en, waar inwonersinitiatieven ontbreken, voor professionals in opdracht van gemeenten, zoals cultuur- of sportcoaches. Nu kunnen deze professionals vaak maar kort worden ingezet door beperkte financiële middelen. Vanuit het thema kansen voor kinderen komt er structureel budget voor de brugfunctionaris, wordt er geïnvesteerd in de Verrijkte Schooldag en in het bevorderen van taal en digitale geletterdheid. Er wordt vanuit het thema deelnemen aan werk en verminderen van armoede jaarlijks geïnvesteerd in het terugdringen van generatiearmoede. Daarnaast komt er een aanpak om de financiële weerbaarheid van inwoners te versterken, budget voor de terugdringen van het aantal vroegtijdige schoolverlaters en komt er budget voor Nij Begun-banen. 

Bovenstaande projecten zijn een deel van de maatregelen die gepresenteerd zijn. Lees hier het hele rapport.

Luisteren naar inwoners 

Vanuit de Hanze dachten lectoren en onderzoekers vanuit verschillende onderzoeksterreinen mee over de invulling van de sociale agenda. Een aantal van hen (Annelies Kassenberg, Susan Ketner, Louis Polstra, Arjen Edzes, Elles Bulder, Sanne Visser en Jacomijn Hofstra ) die actief betrokken waren, zeggen in een gezamenlijke reactie: “Uit de sociale agenda blijkt dat er goed geluisterd is naar de mensen uit de regio. Inwoners hebben goede ideeën, maar stranden nu vaak in een net van bureaucratie. Door de sociale agenda krijgen inwoners zelf de regie. Dat juichen wij heel erg toe. Het is ontzettend goed om te zien dat een groep die lang niet gehoord is, nu wel een stem heeft gekregen. Met de agenda is stevig ingezet op kansen voor de nieuwe generatie. Het biedt hoop voor kinderen en jongeren. Ook ouderen gaven tijdens bijeenkomsten aan dat ze graag zouden zien dat het geld vooral in jongeren geïnvesteerd wordt. Het is goed dat hiernaar geluisterd is. De sociale agenda draagt bij aan het doorbreken van problematiek die al vele jaren in Groningen voor onzekerheid, kansenongelijkheid en stress zorgt." 

Ze vervolgen: "Onzekerheid over versterkingsopgaven van woningen en andere gebouwen moet niet onderschat worden. Dit is vaak de oorzaak van stress en moet sowieso worden opgelost. We moeten integraal kijken naar oplossingen en verbindingen blijven leggen tussen inwoners en verschillende professionals.  De sociale agenda zorgt ervoor dat we ook structureel kunnen investeren in professionals die in opdracht van inwoners helpen bij het realiseren van een Nij Begun. De agenda vormt een prachtige basis voor structurele en integrale oplossingen: het verlagen van het aantal vroegtijdige schoolverlaters zorgt ervoor dat meer jongeren een baan vinden, er minder werkloosheid is en daardoor de cirkel van generatiearmoede doorbroken wordt. Investeren in ontmoetingsplaatsen versterkt de sociale verbondenheid en is een belangrijk fundament onder bewonersinitiatieven. Omdat de sociale agenda is vastgesteld voor dertig jaar kunnen we de problemen echt aanpakken. Ook in onze opleidingen worden ervaren en bewezen interventies/onderzoeksresultaten, zoals bijvoorbeeld de doorbraakaanpak om generatiearmoede tegen te gaan, geïntegreerd. Tegelijkertijd ligt de focus van deze agenda heel erg op jongeren. De groep ouders van deze nieuwe generatie blijft onderbelicht in de agenda. De sociale agenda is een kans, een startkapitaal voor de nieuwe generatie. We kunnen nu structureel samenwerken aan oplossingen voor de inwoners van Groningen en Noord-Drenthe.”  
 
Een groot aantal programma’s en onderzoeken van de Hanze die ervaren en/of bewezen effectief zijn, komt terug in de sociale agenda. Het geeft de lectoren en onderzoekers (de Hanze) vertrouwen, motivatie en inspiratie dat de keuze is gevallen op het stimuleren van goedlopende initiatieven en interventies. Voorbeelden hiervan zijn onder meer: Tijd voor Toekomst, de inzet van brugfunctionaris, aanpak van armoede, Move aHead (training voor studenten met cognitieve problemen), KOPP-eling (interventie voor kinderen van ouders met psychische problemen) en monitoring van ontmoetingsplaatsen.  

Naast de sociale agenda vanuit Nij Begun, komt er ook een economische agenda. Deze wordt medio februari gepresenteerd.