Internationale Dag van de Fysiotherapeut: vrouwen­gezondheid op de agenda

Toen Kyra Morandini naar Groningen kwam om Internationale Fysiotherapie te studeren aan de Hanze, wist ze precies wat ze wilde: een inclusiever onderwijsprogramma dat rekening hield met genderverschillen. Het werd de focus van haar afstudeeronderzoek. En met resultaat.

Tekst: Nathalie Meeuwsen

Morandini zocht naar een fysiotherapieprogramma waarin aandacht was voor vrouwengezondheid, maar dat bestond gewoon nog niet. Dat hield haar echter niet tegen en het werd de focus van haar afstudeerscriptie. Ze deed literatuuronderzoek naar studies die hadden gekeken naar de invloed van de menstruatiecyclus op de biomechanica, van actieve vrouwen, met name de onderste ledematen. Biomechanica is de studie die de beweging van de gewrichten, spieren en ledematen van mens bestudeert. Morandini: "Het was heel moeilijk om een titel voor mijn scriptie te vinden, omdat er zo'n gebrek is aan literatuur over de vrouwengezondheid in het algemeen en vrouwengezondheid in relatie tot biomechanica in het bijzonder. Ik wilde eerst veel specifieker zijn en kijken naar de invloed van de menstruatiecyclus op spieren en spiercontractie, het samentrekken van spierweefsel. Daar was simpelweg niet genoeg informatie over. Dus ik heb spieren, gewrichten, pezen en gewrichtsbanden opgenomen in mijn onderzoek omdat dat de enige manier was waarop ik voldoende literatuur kon vinden voor een review."  

Het juiste instrument 

"Ik wist vanaf dag één dat het heel lastig zou worden en dat ik waarschijnlijk geen doorslaggevende antwoorden zou vinden. Maar ik wilde het heel graag over de menstruatiecyclus hebben. Een belangrijk onderwerp om in te duiken." Omdat de onderzoeken die ze bestudeerde zo divers waren, had een instrument nodig om de kwaliteit van het onderzoek te beoordelen dan dat van de meeste van haar klasgenoten. Morandini ontdekte dat ze met de Q-Coh-tool de kwaliteit van de onderzoeken binnen haar review kon toetsen. Wetenschappelijk gezien bleken ze acceptabel. De onderzoeken keken echter naar zeer kleine groepen vrouwen, hooguit zo’n 20 of 30, dus ze waren niet erg betrouwbaar en de meeste onderzoeksresultaten waren niet doorslaggevend. Er zijn grotere onderzoeksgroepen nodig om statistisch significante resultaten te behalen. Volgens Morandini worden dit soort grotere onderzoeken inmiddels wel gedaan.  

Verbetering van het curriculum 

Morandini's review mag dan wel geen doorslaggevende resultaten hebben opgeleverd over de biomechanica van de onderste ledematen van actieve vrouwen, ze heeft wel haar voornaamste doel bereikt. Haar onderzoek heeft namelijk de aandacht gevestigd op het gebrek aan aandacht voor vrouwengezondheid in het curriculum van fysiotherapie. Sinds het schrijven van haar review heeft ze gesprekken gevoerd met de fysiotherapieraad om dit te verhelpen. Samen met haar begeleider, Jean Driessen, heeft ze een voorstel gedaan voor een inclusiever fysiotherapieprogramma. Een van de aanbevelingen is om bij de start van het studieprogramma meer aandacht te besteden aan hormonale verschillen tussen mannen en vrouwen. Dit zal toekomstige fysiotherapeuten, vooral mannen, helpen om zich wat meer op hun gemak te voelen als zij onderwerpen zoals de menstruatiecyclus van vrouwen of fysieke veranderingen als gevolg van de menopauze aansnijden in gesprekken met hun cliënten. Daarnaast hebben ze een lijst gemaakt van specifieke vrouwengezondheidsproblemen die kunnen worden opgenomen in relevante blokken van het fysiotherapieprogramma, zoals aandoeningen bij vrouwen in de menopauze, lage rugpijn tijdens de zwangerschap en bekkenbodemproblemen na de zwangerschap. 

Unique Selling Point 

Morandini denkt dat het opnemen van vrouwengezondheid een unique selling point zou zijn voor de Hanze, aangezien geen enkel ander programma dit momenteel aanbiedt. "We hebben kleine stappen nodig om tot de grotere stappen te komen, en zelfs alleen praten over de effecten van de menopauze en andere vrouwengezondheidsproblemen in de klas is al een verbetering." 
 
De curriculumcommissie van fysiotherapie erkent het belang van vrouwengezondheid in het studieprogramma. Als eerste actie willen ze het bewustzijn van vrouwengezondheid onder hun onderwijzend personeel vergroten. Ze hebben Morandini gevraagd om hierbij betrokken te zijn door een korte presentatie te geven tijdens een studiedag. Ze willen hun docenten vragen om waar relevant vrouwengezondheid in de eerste twee jaar van het programma te vermelden. Ook zijn ze van plan curriculumontwikkelaars de opdracht te geven om in het derde jaar minimaal één studietaak over het onderwerp op te nemen in de verplichte minor. 
 
Dit artikel verschijnt in aanloop naar Internationale Dag van de Fysiotherapeut. Ieder jaar op 8 september wordt er wereldwijd stilgestaan bij het belang van fysiotherapie in de zorg.