Beweegpad Vinkhuizen: met en door de wijkbewoners

Tekst en foto: Loes Vader

De aanleiding van het onderzoek waren de outdoor fitness-toestellen in het Diamantpark. Het gebruik viel tegen en ze werden door vandalen gesloopt. Als we de betrokkenheid van de bewoners bij het park, bij hun leefomgeving kunnen verhogen, zorgt dat dan voor een toename in bewegen?, vroeg de gemeente zich af. 

Citizen science

Nikki Jepkema en Berry van Holland zijn docent-onderzoekers bij het Instituut voor Sportstudies en het Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap. Samen doen ze onderzoek in Living Lab Beweegvriendelijk Vinkhuizen. “Vinkhuizen was ons living lab”, legt Van Holland uit. We zijn in 2020 gestart, net voor corona los ging. De gemeente vroeg of we een innovatieve aanpak konden bedenken om Vinkhuizen in beweging te krijgen. Een aanpak die was gericht op een community of practice, een netwerk van belanghebbenden, en op citizen science. Met citizen science betrek je burgers bij onderzoek en innovaties. Dus niet over, maar met en door wijkbewoners.”

Samen optrekken

De visie is dat je door verschillende kennissystemen samen te brengen de veranderkracht in wijken en dorpen vergroot. “Overheden vanuit hun beleidsmatige taken, specialisten met hun inhoudelijke expertise en wijkbewoners die hun omgeving als geen ander kennen”, vult Jepkema aan. “Door samen op te trekken maak je beleid democratischer en kom je tot oplossingen die passen bij de leefwereld van bewoners. Inwoners krijgen hierbij zelf een bepalende stem en een rol in het onderzoek.”

Trots op kunst in de wijk

Een lastige taak, want door corona konden de onderzoekers geen bijeenkomsten organiseren met de bewoners. Ze moesten de bewoners op een andere manier bereiken. Jepkema: “Het is de sneeuwbalmethode geworden. Via via kenden we één bewoner in de wijk, zo hebben we ons netwerk opgebouwd, en inmiddels zijn Berry en ik bekende gezichten in Vinkhuizen. Met die mensen zijn we een wandelingetje gaan maken op anderhalve meter afstand. Zo hebben we heel wat kilometers afgelegd en ongeveer 40 buurtbewoners gesproken, waarbij de bewoners met een app vastlegden welke ervaringen zij hadden met de beweegvriendelijkheid in hun wijk. Wat zijn aantrekkelijke plekken, wat ontbreekt er en wat kan er beter? Ook gaven meerdere bewoners aan dat ze trots zijn op de kunst in hun wijk.”

Beweegroutes

Na al die wandelingen hebben de onderzoekers de resultaten op een hoop gegooid en zijn ze samen met de bewoners gaan kijken, wat komt hieruit? Kunnen we hier thema’s aan koppelen, kunnen daar werkgroepen uit voortkomen? Van Holland: “De bewoners hebben vijf thema’s aangewezen en gekeken wat ze ermee wilden. Groen, grijs (dan heb je het over asfalt en stoepen), sport en recreatie, beweegroutes en onderhoud. De bewoners hadden zelf al snel ideeën voor de beweegroutes. Een bewoonster ging zelf al aan de slag met de kunstroute. Ze is de wijk ingegaan en heeft foto’s gemaakt van allerlei kunstwerken, waarlangs ze een route heeft uitgestippeld. Daar is een werkgroep omheen ontstaan. Intussen waren er ook ideeën voor een sportroute.” “Wij hebben het proces gefaciliteerd, maar de ontwikkeling van de routes is door de wijkbewoners zelf gedaan”, benadrukt Jepkema. 

Beide routes – de kunstroute is bijna 6 kilometer en de sportroute 4 mijl (6,4 km) - starten lekker centraal in het Diamantpark en ze zijn met tegels bewegwijzerd. Er staat een bord met de kaart van Vinkhuizen, waarop de sport- en de kunstroute staan uitgetekend. Alle kunstwerken staan er met silhouetjes op. Beide routes zijn opgenomen in Routes in Groningen. 

Bekijk de routes