Samen bouwen aan de mentale gezondheid van de Groninger jeugd? Challenge accepted!

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) keert een vergoeding uit voor immateriële schade aan jongeren. Verzacht die financiële compensatie het leed, het verdriet en de stress? Of is er meer nodig om jongeren te ondersteunen? Lector Integrale Aanpak Kindermishandeling Susan Ketner en onderzoekers Vera Sas en Chantal van der Sluis van kenniscentrum NoorderRuimte deden onderzoek in opdracht van het IMG.

Naast het vergoeden van immateriële schade aan kinderen, heeft toenmalig staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) in november 2022 aangekondigd om bovenop alle bestaande programma’s extra maatregelen te nemen om Groninger kinderen en jongeren te ondersteunen. Het IMG vroeg de Hanze om onderzoek te doen naar ‘een brede aanpak van immateriële schade van kinderen en jongeren in aardbevingsgebied’.

Mooie samenwerking 

Lector Susan Ketner deed het onderzoek met Vera Sas en Chantal van der Sluis van Kenniscentrum NoorderRuimte. "NoorderRuimte heeft veel kennis in het aardbevingsgebied", legt Ketner uit. "Door de koppeling van kennis over het aardbevingsgebied vanuit NoorderRuimte met mijn kennis over het jeugdbeleid is een mooie samenwerking ontstaan."

“Wij doen al heel lang onderzoek in Krewerd, waarbij de bewoners en de gemeente zelf een plan bedachten hoe ze hier als dorp zo goed mogelijk uit konden komen", vult Chantal van der Sluis aan. 

Doel van het onderzoek 

Het onderzoek had als overkoepelende doelstelling om het aanbod van ondersteuning en interventies voor kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied in kaart te brengen en te identificeren hoe dit aanbod verbeterd kan worden, zodat het beter aansluit bij de behoeften van kinderen en jongeren. De onderzoekers gebruikten een model dat uitgaat van verschillende leefwerelden van kinderen: gezin, school, vrienden, buurt, gezondheid en zingeving. Uit al die leefwerelden spraken ze met experts. Ketner: “Mensen die vanuit hun onderzoeksrol hier iets van wisten. Of vanuit hun kennis met volwassenen of mensen die zelf met kinderen werkten. Denk aan aardbevingscoaches, jongerenwerkers, leraren en geestelijk verzorgers. Uiteindelijk hebben we dertig mensen gesproken.”  

Fundering 

De onderzoekers spraken niet met de jongeren zelf. “Die opdracht hadden we niet. Eerst vonden we dat jammer, want het gaat over jongeren”, vindt Ketner. “Gaandeweg kwamen we erachter dat dat in deze fase helemaal niet passend is. Dit gaat over de structuur en het aanbod aan maatregelen en programma’s. We hebben het wel als aanbeveling meegenomen. Zie het zo: dit onderzoek gaat over de fundering, jongeren kunnen zelf straks meepraten over hoe het huis eruit gaat zien. Waar komen de kamers en hoe ziet het behang eruit?” 

Kennis gebundeld 

Er is al veel kennis over het bestaande aanbod en de wensen en behoeften van jongeren. Ook hebben experts zelf ideeën over wat nodig is om de mentale gezondheid van jongeren in de regio te herstellen. Wat is jullie rol? Ketner: “Wij hebben alle kennis opgehaald, gebundeld en aangevuld met inzichten uit vergelijkbaar onderzoek. Er is nu overzicht van wat er is, en dan specifiek op de verschillende leefwerelden.” 

Van der Sluis: “Neem bijvoorbeeld school. Welke invloed heeft trammelant thuis door de aardbevingen op de prestaties op school? Als je thuis geen rust hebt, vind je ook geen rust om te leren. Wat als kinderen hun dorp uitgaan omdat ze tijdelijk ergens anders wonen omdat hun huis wordt versterkt? Mag de cavia wel mee naar de wisselwoning? Wat doet het met kinderen die niet mee kunnen doen aan de groep 8-musical omdat ze naar een andere school zijn gegaan? Ook de leefwereld van de ouders heeft invloed op de kinderen. Dat hebben we heel goed laten zien in de rapportage. Hoe alles wat volwassenen meemaken doorwerkt op de kinderen.”  

Krachten bundelen 

De onderzoekers ontdekten dat de structuur van het aanbod aan interventies voor kinderen en jongeren niet helder is. Ketner: “Bovendien is het aanbod versnipperd, slecht vindbaar, beperkt, kortdurend en er zijn verschillende geldstromen. Eén van onze aanbevelingen is om dat te verbeteren. De hoofdconclusie is dan ook: wil je iets voor de jeugd doen, dan moet je de krachten bundelen. Het is geen heel baanbrekend resultaat, want we wisten dit ergens wel, maar nu is het  beter onderbouwd. Het IMG pakt de aanbevelingen op. Met het organiseren van een mini-symposium als start.” 

“Daarnaast vinden wij het belangrijk dat er naar de jongeren wordt geluisterd. Waar hebben zij behoefte aan? Niet over het kind, maar met het kind praten. Niet voor de vorm, maar duurzaam”, benadrukt Chantal van der Sluis. 

Lees hier het onderzoeksrapport

Samenwerkingsverband 

De leeropdracht Integrale Aanpak Kindermishandeling is een samenwerking tussen Accare, Lentis, de Gemeente Groningen, de Drentse Gemeenten, Jeugdbescherming Noord, GGD Drenthe, Tinten, Molendrift, en de Academie voor Sociale Studies van de Hanze. Het samenwerkingsverband is gevormd vanwege de noodzaak om structureel aandacht te vragen voor het terugdringen van kindermishandeling en het bevorderen van sociale veiligheid.

Challenge accepted

De grote uitdagingen van onze tijd wachten niet. We moeten nú in actie komen voor een leefbare wereld en een duurzame toekomst. En in het Noorden kan dat ook. Onze regio barst van de mogelijkheden: een sterk mkb als motor van een krachtige economie, innovatie startups, en een sterk kennisnetwerk. De Hanze verbindt, ondersteunt en jaagt positieve verandering aan. Wij zijn er voor iedereen die wil leren en van betekenis wil zijn voor de wereld om zich heen. 

Ga jij met ons de uitdaging aan?