Lector Harriët Jager-Wittenaar: van diëtist naar hoogleraar

Dr. Harriët Jager-Wittenaar wordt per 1 september door de Radboud Universiteit benoemd tot bijzonder hoogleraar Diëtetiek en transmurale voedingszorg in het Nijmeegse Radboudumc. De Hanze-lector Malnutrition and Healthy Ageing benadrukt dat ze met het hoogleraarschap mooie kansen ziet om verbindingen te maken tussen Noord- en Zuid-Nederland op het gebied van onderzoek rondom voedingszorg.

Harriët Jager-Wittenaar doet al bijna twintig jaar onderzoek naar ondervoeding. Haar passie voor malnutrition vindt haar wortels in de klinische praktijk. In 1997 rondde de hoogleraar in spe de opleiding Voeding en Diëtetiek af en ging ze aan de slag als diëtist in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). ‘Ik wilde de praktijk in en had nog helemaal niet het plan om onderzoeker te worden. Maar ik ging al heel snel werken met mensen met kanker, met name met patiënten met kanker in het hoofd-halsgebied. Zoals een tumor op de tong, in de wang of in de keel. Dat zijn tumoren die heel veel invloed hebben op eten en drinken. Ik begeleidde patiënten die gewicht hadden verloren, waarbij ik me al snel afvroeg: zien wij alle patiënten wel die hulp van een diëtist nodig hebben? En is de behandeling die wij als diëtist bieden wel optimaal? Doen we wat we moeten doen, is het effectief genoeg? Wat kan er worden verbeterd?’

Geen alledaagse route

Vanuit de drive om de voedingszorg voor de patiënt te verbeteren kwam haar fascinatie voor onderzoek aan het licht. Ze begon met literatuuronderzoek en werkte mee aan een landelijke richtlijn voor hoofd-halskanker. ‘Ik ontdekte dat ik onderzoek echt heel erg leuk vond. Een bijdrage leveren aan de wetenschap vanuit mijn ervaring op de werkvloer.’

Van diëtist naar hoogleraar is geen alledaagse route. In 2010 promoveerde Harriët en in 2011 begon ze bij de Hanzehogeschool Groningen. Eerst als senior onderzoeker en docent bij de opleiding Voeding en Diëtetiek en in 2014 als lector. Ze werkte daarnaast nog een dag in de week als senior onderzoeker bij het UMCG, bij de afdeling Mondziekten-, Kaak- en Aangezichtschirurgie, waar ze ook haar promotieonderzoek had verricht. ‘Mijn rol als lector heb ik tot 2018 gecombineerd met een aanstelling in het onderwijs, maar ben me sindsdien helemaal op onderzoek gaan richten waarbij ik nog wel gastcolleges geef en studenten begeleid.

Harriët is gepromoveerd op ondervoeding bij patiënten met hoofd-halskanker. ‘Toen ik bij het lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing op de Hanze ging werken, hebben we het onderzoek naar ondervoeding direct verbreed naar zieken en ouderen.’

Koppeling hbo en wo

De leerstoel bij het Radboudumc is ingesteld door de Nederlandse Vereniging van Diëtisten en wordt door beide organisaties samen bekostigd. Vanuit de visie en de ambitie van de beroepsvereniging om het vakgebied diëtetiek verder te professionaliseren, te academiseren en te profileren, gaat Harriët vanaf 1 september twee dagen per week naar Nijmegen. Daarnaast blijft ze als lector aan de Hanze verbonden. Ze vindt het belangrijk om de link te leggen tussen de Hanze en het Radboudumc. ‘Er is vanuit het Radboudumc een hele natuurlijke verbinding met de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN). Het lijkt mij heel mooi om de instellingen met elkaar te verbinden. Om naast studenten van de HAN ook studenten van de Hanze in te zetten bij onderzoek in Nijmegen en omgeving. Het plaatje wordt helemaal ideaal als je dat kunt combineren met studenten geneeskunde van het Radboudumc zelf. Om zo ook de koppeling te maken tussen het hbo en wetenschappelijk onderwijs.’

Verbinding Noord en Zuid

Harriët gaat zich richten op drie thema’s: ten eerste evidence based dietetics, om de wetenschappelijke onderbouwing voor dieetinterventies en het diëtistisch handelen te versterken. Als tweede thema: interprofessionele samenwerking. ‘Omdat je vanuit mijn optiek pas effectief met andere professies kunt samenwerken als je je eigen vakgebied en professioneel handelen goed op orde hebt. Mijn derde thema is: transmurale voedingszorg, van ziekenhuis naar huis. Drie focuspunten die samen een integraal onderzoeksprogramma gaan vormen. Dit zijn ook thema’s die goed aansluiten bij de speerpunten van het onderzoek in het Radboudumc en waar ik ook op de Hanze en in het Noorden de focus op ga leggen de komende jaren. Hiermee kunnen we een mooie kruisbestuiving tussen Noord en Zuid bewerkstelligen.’

Hoe blijft de lector zelf fit en gezond?

‘Als diëtist zit gezonde voeding er bij mij natuurlijk ingebakken. Ik let niet alleen op voldoende vitamines en mineralen, maar ook op voldoende eiwitten. Eiwitten spelen namelijk een belangrijke rol bij het op peil houden van je spiermassa, wat weer heel belangrijk is voor gezond ouder worden. Overigens, als je vegetarisch of veganistisch eet, vraagt het extra aandacht om voldoende eiwitten binnen te krijgen. Dierlijke eiwitten zijn over het algemeen kwalitatief beter dan eiwitten uit plantaardige voeding. Als je plantaardig eet, is het daarom belangrijk je regelmatig af te vragen of je wel voldoende eiwitten en de juiste eiwitten binnenkrijgt. Dat kan prima, maar het is wel even puzzelen. Het vraagt om zorg voor en verdieping in je voeding. Verder zou ik er voldoende beweging aan toe willen voegen. Dus, let op eiwitten én blijf lekker hard tegen de wind in fietsen voor het sterk houden van je spieren.’

Lees meer over de aanstelling op de website van het Radboud UMC